Kızımı ilk kez emzirdiğimde ki o anı hatırlıyorum da şmidi, hem korkmuştum, hemde şaşkınlık ile birlikte gurur verici bir duygu seline bürünmüştüm. Evet şimdi anneliğin en kutsal görevlerinden biri olan emzirme hakkında bilmeniz gerekenleri sizlerle paylaşıyor ve anne adaylarını ve yeni anneleri bu yazımıza davet ediyorum.
Meme dokusu, yağ ve bağ dokusu ile desteklenen memenin süt yapımını sağlayan kesecik ve kanallardan oluşur.
Doğumdan sonra en garip ve duygusal anlardan biri de bebeği ilk kez kucağına alıpta onu emzirmek olur. 🙂 Daha sonra, meme ucu çatlakları ve o şiddetli meme ağrılarını da düşününce siz sevgili annelere, bu yazımızda emzirme ve emzirme sorunlarına dair bilgiler sunmak istedim
Kesecikler ve kanalcıklar üzüm salkımı şeklinde kümeler teşkil ederler ve sonra kanalcıklar geniş süt kanallarına dökülürler. Bu geniş süt kanalları her bir ana bölgenin (lob) süt salgısını toplar. Her bir memede bu loblardan 15-20 adet vardır ve bunların kanalları genişleyerek meme başına ulaşır ve dışarı açılırlar.
Bu süt yapıcı sistemin büyümesi pek çok hormonal etkene bağlı olarak iki aşamada oluşur. Ergenlik ve gebelik döneminde gerçekleşen bu aşamalarda özellikle gebelik sırasında östrojen, progesteron ve prolaktin hormonlarının aşırı miktarda artmalarına bağlı olarak memenin süt yapan (glandüler ) dokusu artmaya başlar, kanallar uzar, dallanır ve süt yapan kesecikler büyür. Buradaki epiteller yağ damlacıklarıyla yüklenir ve işte bu ilk oluşan süte yağdan zengin olduğu için kolostrum denir. Süt salgılanması progesteron etkisi ile baskı altına alınır. Doğumla birlikte hızla östrogen ve progesteronun ortadan kaybolması ile süt salgısı başlar. Sütün memeden fışkırması emme olayının negatif basıncına bağlı değildir. Arka hipofizden salınan oksitosin hormonununu kan yolu ile keseciklere ve kanallara ulaşarak miyoepitel hücrelerinin kasılmasını sağlar. Bu etki sütün ana kanallardan meme başındaki açıklıklara doğru fışkırmasına neden olur. Bu hormon aynı zamanda lohusalarda rahmin kasılıp küçülmesini de sağlar. Sütün devamı için prolaktin, sütün sağılması içinse oksitosin hormonu gereklidir.
Emzirmeyi bıraktığınızda laktasyon son bulur. Oksitosin hormonunun meme uyarılmasına son verilmesi nedeni ile salgılanmaması, içbasıncın artışı ile alveollerdeki süt salgılanması durur. Süt yapımının durması ve sonrasında emmenin bitmesi ile prolaktin salgılanması da azalır. Böylece genellikle emzirme eyleminin durdurulması süt yapımını da durdurur.
Emzirmenin Başlaması ve devamının sağlanması için
Bebek doğumdan hemen sonra çıplak olarak anneye verilmeli ve emzirmeye başlanmalı,
Doğumdan sonra sık sık bebek istedikçe emzirilmeli,
Anne ile bebek aynı odada yatmalı,
Emzirme sırasında bebeğe fazla giysi giydirilmemeli,
Anneye uygun pozisyon anlatılmalı ve bebek mutlak meme başındaki koyu renkli kısmı tamamen ağzına almalı,
Geçici problemlerde anne sütü yerine süt veya mama biberonla verilmemeli,
Ziyaretler hem anne hem de bebek için kısıtlanmalı, özellikle enfenksiyon açısından bu durum önemli olup, bebeğin öpülmesi yasaklanmalı,
Bebeğe ilk 4-6 ay ek besin verilmemeli (çocuk hekimi tarafından bebeğin kilo almadığı tespit edilirse uygun ek gıdalar başlanabilir),
Anne memesini rahatça verebilecek kıyafetler giymeli, beslenmesine dikkat etmeli, bebeğin odası sıcak olmamalı ve sık sık havalandırılmalıdır.
Emzirmeyi engelleyen ve süt yapımını azaltan nedenler
Doğumdan sonra anne ve bebeğin tıbbi nedenlerle ayrılması, lohusalık humması,
Emzirmenin geç başlaması sıklık ve süresinin kısıtlanması,
Süt gelmesi beklenirken çeşitle nedenlerle su ve mama verilmesi,
Annenin psikolojik problemleri, sütünün gelmeyeceği kaygısı,
Uzamış doğum ve buna bağlı yorgunluk,annenin yetersiz beslenmesi,
Annenin yeterince emzirme teknik ve problemleri konusunda bilgi sahibi olamaması,
Bebeğin dudak-damak yarıkları, yutak, ağız, burun gibi doğumsal anomalileri, diğer sistemlerdeki ağır yapısal bozuklukları,
Doğumdan sonra en kısa zamanda emzirmeye başlayınız!
Bebek doğar doğmaz mümkünse annenin çıplak göğsüne, kalbinin üzerine doğru yatırılmalı,anne karnında devamlı duyduğu sesleri duyarak sakinleşmesi sağlanmalıdır.
İlk emzirme denemesi doğumdan en geç 2 saat içinde gerçekleştirilmeli ve o zamana kadar bebek için gerekli hazırlıklar yapılmalıdır. Bu dönemde bebek çok aktif olup emzirme denemesi için en uygun dönemdir . Ayrıca bebeğin erken emzirilmesi, meme ucunun uyarılmasına bağlı olarak salgılanan oksitosin hormonunun rahim kasılmasına da neden olması nedeniyle, doğum sonrası iyileşmeyi hızlandıran,kanamayı azaltan önemli bir olgudur.
Kolostrum denilen ilk süt, bebek için çok önemlidir. Bebeği hastalıklardan koruyan yoğun antikor ve bağışıklık elemanları içerir. İlk süt bebeğin ilk aşısı gibidir.
Tıbbi bir neden olmadığı sürece şekerli süt ,mama vs verilmemelidir. Emzirme süresinde hiç bir kısıtlama yapılmamalıdır. Sıklık açısında bebeğin her istediğinde anne süt vermeli ama bu süre her meme için 15 dakikayı geçmemelidir. Uzun süreli emzirmeler , memede çatlaklara yol açar ve bebek zaten 15 dakika içinde emdiği göğüsteki sütün % 95′ini alır. Problemli olan bebeklerin öğün sayısını doktor belirlemeli ve bebeklere anne sütü sadece memeden verilmelidir. Annenin meme başında çatlaklar olduğunda biberon en son çare olmalı, önce silikon meme uçları ya da kaşıkla besleme denenmelidir. Bebek bir kez biberona alışırsa (muhtemelen biberondan sütü daha kolay alabildiğinden) yeniden memeye dönüş zor olacaktır. Anne sütü en sağlıklı,en besleyici,en temiz, en ucuz,en pratik gıdadır, kolayca bırakmayınız. Ayrıca biberonla beslenmede hava yutulmasına bağlı gaz problemleri daha çok oluşacaktır.
Geçici problemlerde anne sütü yerine, biberonla diğer sütler veya mama verilmemeli,kaşık ile beslenme denenmelidir. Kaşık ile beslenmede; kaşık mutlak önce dile değmeli,sonra ağıza boşaltılmalıdır.
Bebek için en iyi besin anne sütüdür!
Gebelik sırasında anne adayı,emzirmenin çocuk sağlığı açısından önemi, yöntemleri hakkında bilgilendirilmeli ve emzirmesi için desteklenmelidir.Bazı anneler süt verdiğinde memelerinin sarkacağı korkusuyla süt vermek istemezler.Bunun doğru olmadığı anneye anlatılmalıdır.
Anne sütü bebeği ishal, soğuk algınlığı,öksürük vs hastalıklardan korur.
Anne sütünün hazmı kolaydır.Kaynatmak gerekmez daima temiz ve bebeğe vermek üzere hazırdır.
Anne sütü alan bebeklerde kansızlık daha az görülür.Anne sütü içindeki demir bebek tarafından iyi emilir ve bebeği kansızlıktan korur.
Bebeğe ilk 4 ay anne sütü dışında başka yiyecek vermeyiniz!
Anne sütünün içeriği bebeğe göredir ve bu dönemde bebeğe gerekli olan protein, yağ,demir,vitamin,kahbonhidrat içerir.
Anne sütünde su olması nedeniyle sıcak mevsimlerde dahi su vermeye gerek yoktur.
ImageBebebeğin 24 saat anneyle aynı odada kalmasını sağlayınız!
Doğum sonrası anne ile bebeğin aynı odada kalması sağlanmalıdır.Böylece anne
bebeğini istediği süre ve sıklıkla emzirir,bakabilir ve kucaklayabilir.Yeterli süt üretimi düzenli emzirmeye bağlıdır.
Memelerden birisi tamamen boşalıncaya kadar emzirilmelidir.Bebek doymazsa diğerine geçilmelidir.
Bir sonraki emzirmede son emzirilen memeden başlanır ve boşaldığında diğerine geçilir.
Memelerden biri daha az emzirilirse o memedeki süt azalacak ve bitme noktasına gelecektir.
Ziyaretler hem anne hem de bebek için kısıtlanmalıdır. Bu özellikle infeksiyon açısından önemli olup,bebeğin öpülmesi yasaklanmalıdır.
Bebeğinize 4-6 aydan sonra ek besin vermeye başlayabilirisiniz!
Doğumdan sonra 4 .aydan itibaren çocuk hekimine danışarak ek besinler vermeye başlayabilirsiniz. Yeni gıdalara azar azar ve tek tek başlamalısınız.
Emziren anne kendi beslenmesine özen göstermelidir.
Emziren anne, günde en az iki bardak süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünlerinden almalıdır.
Besin ve enerji ihtiyacını karşılamak üzere her öğünde fasulye,nohut,veya et, tavuk ,balık gibi yiyecekler yemeli ,vitamin ve mineraller almaya(demir,kalsiyum) devam etmelidir.
Emzirmenin anne için faydaları
Anne sütü daima temiz, taze ve uygun ısıdadır.
Hazmı kolaydır.
Kabızlığı önler.
Hastalıklardan korur.
Doğal besinlerden içeriği en iyi olandır.
Ekonomiktir.
Ayrıca EMZİRME;
Çene ve diş sağlığı için yararlıdır.
Konuşmayı geliştirir.
Anne ile bebek arasında sıcak bir bağ oluşturur.
Doğru emzirme tekniği ile emzirmeye ait problemler önlenebilir.
Ellerinizi yıkayın! Böylece bebeğinin mikrop almasını ve hastalanmasını önlersiniz.
Emzirmeden önce meme başını ve çevresini temiz su ile temizleyin!
Karbonatlı veya sabunlu su kullanmayın! Bunlar meme başında çatlak yapabilir.
Bebeğinizle rahat bir yere oturun..
Sırtınızı bir yere dayayarak destekleyin..
Oturduğunuz yerin temiz ve sıcak olmasına dikkat edin..
Bebeğin yüzü ve bedeni size dönük olsun! Başını kolunuzun iç kısmına yerleştirin. Aynı kol ve elle bebeğini kalça ve bacaklarını kavrayın.
Diğer elinizle göğsünüzü tutup iki parmak arasında meme başını sıkıştırarak bebeğin dudaklarına uzatın..
Bebeğinizi tekniğine göre tuttuğunuzda, bebeğin çenesi ile göğsünüz arasında boşluk kalmamalıdır.
Emzirme hem anne hem bebek sağlığı için önemlidir..
Anne için faydaları
Kısa sürede eski kilosuna döner.
Rahim daha çabuk toparlanır.
Bebekle arasında yakın bir bağ kurulur.
Psikolojik tatmin sağlar.
Özel bir hazırlık gerektirmez.
Ekonomiktir.
Emziren annenin psikolojik olarak desteklenmesi,rahat ve mutlu olması gerekir
Çalışan anne bebeğini iş yerine götüremiyorsa sütünün kesilmemesi için anneye sütün nasıl sağılacağı gösterilmelidir. Bu şekilde sütün göğüslerde birikip dolgunluk yapması da önlenir.
Sağılmış anne sütü her türlü hazır mamadan daha faydalıdır.
Süt sağıldıktan sonra temiz bir kaba konur ve bebeğe bakan kişi tarafından anne işte iken bebeğe verilir.
Sağılmış süt bebeğe kaşıkla verilmelidir. Bu dönemde kesinlikle biberon ve emzik kullanılmamalıdır. Kaşıkla beslenen bebek anne işten döndükten sonra tekrar emmek isteyecektir.
Süt verme sırasında problemler
Memelerin şişmesi
Yeterince emzirmeme ya da aşırı tatlı yeme ve sıvı alımı sonucu memelerde süt birikimi olur. Buna bağlı ağrılar olabilir. Memeler gergin, üzerinde damarlar gözükür hale gelir ,kızarık ve sıcak olurlar. Bu durumda;
İstirahat edin,
Bebek istedikçe sık sık emzirin,
Bebek memeyi boşaltamazsa sütü elle yada pompa ile mutlak boşaltın,
Süt çok fazla ise atmayın! anne sütü oda sıcaklığında 8 saat buzdolabında 2 gün bozulmadan kalabilir.
Meme çok sert ve ağrılı ise sıcak havlu ile kompres yapın. Sağdığınızda süt ile masaj yapıp sonra bebeğe verin, hala sert ise sıcak komprese devam edin ve mutlaka pompa ile boşaltın!
Meme başlarında yarık ve çatlaklar
Özellikle uzun emzirme sonucu meme uçlarında tahriş ve bu tahrişlere bağlı çatlaklar oluşur. Çatlaklardan giren bakteriler meme iltihapları ve apselere yol açabilirler. Bunları önlemek için;
Bebeğinizi memeye uygun pozisyonda yerleştirin ve sık sık emzirin..
Emzirme işlemi bittikten sonra bir damla süt ile meme başını ıslak tutun..
Tatlı ve sıvıyı azaltın.
Birkaç gün pompa ile sütü boşaltın.
Bebeği meme başına yerleştirmiş olduğunuz silikon meme başı ile emzirin.
Silikon uçla emziremezseniz,sütü sağıp temiz bir kaba koyarak bebeği kaşıkla besleyin.
Sütü sağmadan önce memenizi ıslak sıcak kompresle yumuşatın.
Meme ucunun içeri çökük veya kısa olması
Meme başlarının çok kısa olması ve bu nedenle bebeğin bunları tutamaması annenin doğumsal olarak kısa meme başına sahip olmasıdır.
Doğum hekimini gebelik sırasında bu durumdan dolayı uyarın ve danışın.
Gebelik sırasında ve lohusalıkta meme uçlarının esnemesini kontrol edin.
Meme ucunu dışarıya çıkartabilmek için ters yöndeki elin iki parmağı arasında meme başını gerip ve uzatmaya çalışın,tüm gebelik boyunca bunu zaman zaman uygulayın. Gebelikte bu işlem rahim kasılmalarına neden olabileceğinden erken doğum riski açısından dikkatli olun.
Uzatma işini yapamıyorsanız, ilk günlerde silikon meme başı ile emzirin,ya da pompa ile sütü boşaltıp bebeğe kaşık ile verin.
Emzirirken meme başının siyah kısmının bebeğin ağzında olduğundan emin olun.
Meme ucunun aşırı olması
Annenin meme uçlarının çok büyük olması doğumsal bir olaydır. Bebek , sadece meme ucunu emer, tüm koyu renkli kısmı ağzına alamaz. Bebeği emzirirken koyu renkli kısmın bebeğin ağzında olup olmadığını gözleyip çocuğu doğru pozisyonda tutmaya dikkat edin.
Bebek memeyi emmek istemiyorsa
Bebek hasta olabilir, gribal enfeksiyon nedeniyle burun delikleri tıkalı olabilir,ağzında pamukçuk olabilir.
Bebek biberona alışmış olabilir.
Doğumdan sonra anne ve bebek ayrı kalmış olabilir,anne işi nedeniyle bebeği sık emzirmemektedir.
Anne sütünün yanı sıra bebeğe mama,şekerli su verilmiştir ve bebek bunlara alışıp anne sütünü istememektedir.
Bu durumda ;
Bebeği doktora götürün.
Gribal bir enfensiyon düşünülmüşse doktorun verdiği serum fizyolojik ile düzenli olarak bebeğin burnunu temizleyin.
Her emzirmeden önce burun deliklerini kaynatılmış ılık suyla ıslatılmış fitil haline getirilmiş pamuk ile temizleyebilirsiniz.
Bebeği normal olarak emzirinceye kadar, sütünüzü temiz bir kaba boşaltıp bebeğe kaşıkla verin
Sabırla emzirmeyi deneyin.
Anne sütü dışında mama ve su vermeyin.
Her meme verişten sonra memenizi boşaltarak bebeğe hızla akmasını önleyin.
Meme iltihabı ve absesi
Meme kanallarından süt akışı kesintisiz olarak sağlanmazsa veya düzgün ve hijyenik koşullarda süt verilmezse, meme başındaki çatlaklardan giren mikroplarla meme iltihaplanır. Meme gergin,hassas,kızarık,derisinde damarlar belirgin hale gelir ve ağrır.
Bu durumda ;
Hemen doktora başvurarak verilen ilaçları kullanınız.
Emzirmeye devam ediniz.
Emziremiyorsanız sütünüzü pompa ile boşaltınız.
Ağrı için memeye ılık suyla pansuman yapabilirsiniz.
Abse gelişirse absenin açılıp boşaltılması gereklidir.
Abse boşaltıldıktan sonra hemen emzirmeye başlayınız.
Süt ateşi
Genellikle ilk günlerde, süt hücumunda olur, ateş düşürücü, ağrı kesici (parasetamol) alınmalı, memelere ılık pansuman, emzirmeden sonra fazla süt kalıyorsa pompa ile boşaltılmalıdır. Süt ateşi , 48 saat içinde geçmezse hekime başvurmalısınız.
Evlatlık Edinen Annelerde Emzirme
Evlatlık edinen annelerde meme başı 1-3 saatte bir uyarılmalı ve günde 3 kez 25 mg klorpromazin denilen ilaç verilmelidir. Yöntemin oluşması için % 50 olasılık vardır ve 1-2 ay zorlamak gereklidir.
Bir önceki Üç ebeveynli çocuk mümkün mü? başlıklı konumuzda anne sağlığı, böbrek yetmezliği ve çocuk sağlığı hakkında bilgiler sunulmuştu.
Bakılanlar: bebek doymazsa ne yapar, emziren annenin kasigi agrirsa, emzirme doneminde gogusler neden agrir, emzirme, emzirme doneminde dis neden agrir
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.