Check-up büyüteç altında

Check – up nedir? Hangi birimlerden oluşur? Hangi tahliller gereklidir? Yapılan bu tahlillerin anlamı nedir? Check – up kavramına hangi tetkikler girer. Yıllarca baş – boyun ağrıları çekip de korkusundan MR çektiremeyenler var. Pek çoğumuza mezara girermiş hissi veren MR çektirme, artık açık cihazda yapılabiliyor. Öte yandan EKG, Efor Test, Elektro, Sonografi gibi check – up tetkiklerinin çoğunun anlamını bilmiyoruz ve gereksiz yere tahlil yaptırarak fazladan masrafa giriyoruz.
Kapalı alan korkusu olan hastalara müjde… Pek çoğumuza mezara girermiş hissi veren MR çektirme, artık açık cihazda yapılıyor
Bu soruların yanıtını Radyoloji Uzmanları Dr. Ozan Tanyü ve Dr. Saffet Yahyaoğlu verdi.
Ultrason (Sonografi)
Ultrason, zararlı x ışınlarını vermeyen, ses dalgalarıyla çalışan bilgisayarlı bir cihaz. Radyolog tarafından uygulanan bu tetkikte meme, karaciğer, safrakesesi, safra kanalları, batına ait damarlar, yumurtalıklar, pankreas ve böbrekler değerlendirilebiliyor. İnceleme kesinlikle “radiodiagnostik” ihtisası yapmış bir radyolog tarafından yapılmalı ve rapor hazırlanmalı.
Akciğer grafisi
Belirli mesafeden, arka ve ön pozisyonda kişinin vücut yapısı, ağırlığı ile değişen miktarlarda x ışını verilerek çekilen grafiler. Göğüs kemik yapısı, akciğer, diyafragma, kalp ve kalpten çıkan büyük damarlar incelenebiliyor.
Kolestreol ölçümü
Biyokimyasal parametreler olan total kolesterol, HDL kolesterol, LDL kolesterol ve trigliserid düzeyleri ile kardyovasküler sistem hastalıkları değerlendirilir. Ayrıca bunlar damar sertliği ve hipertansiyon gibi hastalıklardan korunmada da kullanılır.
Ca 125
Ca 125 denilen kanser markerleri ile bağırsak ve genital sistem hastalıkları hakkında da bilgi sahibi olabiliriz. 40 yaş üzerindeki kadınlarda yapılan bu tetkik, bir biyokimya uzmanı tarafından değerlendirilir.
İdrar tahlili, üre, ürik asit
Basit bir idrar tahlili, böbrek ve idrar yolu hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır. Örneğin idrar dansitesinde artma veya azalma olması böbrek yetmezliğinin tanısında çok önemli. Böbrek yetmezliğinin ilk aşaması kanda artan ürik asit değerleri ortaya koyabiliyor. Daha sonra artan üre değerleri ise böbrek yetmezliğinin derecesi hakkında bilgi sahibi olmayı sağlıyor.
Sgot, Sgpt, Gamma Gt, LHD
Tüm bu enzimler safra kesesi ve karaciğer hastalıklarının tanısı için ölçülür. Ayrıca LHD’nin kan düzeyinde artması hastalık göstergesi olarak kullanılabileceği gibi, bazı kan hastalıklarının ön tanısında da yararlı bir inceleme.
HBsAg
Günümüzde çok yaygın bir bulaşıcı hastalık olan Hepatit B’nin tanı ve izlenmesinde HBsAg denen tanı metodu kullanılıyor. Bu tarama testinin kullanıma girmesiyle birlikte hastalıktan korunma da mümkün hale geldi.
Kan sayımı
Kan sayımı ile kansızlık, enfeksiyonların bakteriyel mi, yoksa viral mi olduğunun tanısı konularak, ayrıca hastanın kan pıhtılaşma sisteminde bir bozukluk olup olmadığının da araştırması yapılabiliyor.

Kalsiyum, alkali fosfat
Menopoz dönemindeki her kadında kemiklerinde birtakım değişiklikler başlar ve check – up amacıyla yapılan bu test, gerekli tedavinin belirlenmesinde oldukça önemli.
Glukoz
Çağımızın hastalığı olan diyabet, ileri dönemlerine kadar bazen hiç belirti vermeyebiliyor. Kandaki glukoz düzeyinin riskli gruplarda en az iki kez taranması ile gizli kalmış birçok diyabet hastası ortaya çıkarılıp tedavisine başlanıyor.
Kapalı MR
Dr. Saffet Yahyaoğlu kapalı MR’ın bazı hastalar için çektirmesi güç olmasına rağmen, magnetik alan gücü ve görüntü kalitesinin açık MR’a nazaran daha güçlü olduğunu söylüyor. MR’da kişiye radyasyon verilmiyor. Tanısı konulan hastalıklar ise şöyle:
* Beyin ve omurilik hastalıklarının tümü
* Beyin ve boyun damarlarının tetkiki (MR anjiyografi)
* Bel ve boyun fıtıkları
* Prostat kanserinin erken tanısı ve evrelenmesi
* Diz, dirsek, ayak bileği, kalça – omuz gibi eklem ve kemik hastalıkları
* Kalp ve damarlara yönelik göğüs boşluğu tetkiki
* Karaciğer, dalak ve safra yolları gibi karın organlarının detaylı incelenmesi
Açık MR
Dr. Ozan Tanyü, vücutta herhangi bir zararlı ışın kullanmadan tüm bölgelerin detaylı incelenmesine olanak tanıyan MR cihazlarında devrim yapan açık MR’ın, özellikle kapalı alan korkusu olan hastalara büyük kolaylık sağladığını söylüyor; “Çocuklar, yaşlılar, sıkıntılı veya aşırı kilolu olanlar için dört tarafı tamamen açık olan bu cihaz, hareketli çekimleri ile eklemlerdeki kaymalar, trafik kazaları sonrası yaralanmalarında detaylı bilgi verebiliyor, ayrıca açık MR’da tanı amaçlı biyopsi de yapılabiliyor. Aşırı kifoz (kambur) hastalığı olanlar, aşırı kilolular, eklem protezi olanlarda açık MR çok daha kolay çekilebiliyor” diyor.
Ekokardiyografi
Kalbin ultrasonografi olarak incelenmesine ekokardiyografi adı veriliyor. Kalbin hareketleri grafik şeklinde yazdırılarak, oda genişlikleri ve kapak hareketlerinin ölçümleri yapılabiliyor. Yetişkinlerde kalp hastalıklarının tanısı, çocuklarda ise konjenital kalp hastalıklarının değerlendirilmesinde önemli bir tetkik.
Bilgisayarlı tomografi
Bilgisayarlı tomografi ile gerçekleştirilen görüntüleme yönteminde x ışını kullanılıyor, tüpten çıkan ışınlar organizmaya geçerek dedektörlerce görüntüye dönüştürülüyor. Bu görüntü yumuşak doku incelemelerinde röntgenden daha detaylı ve kaliteli görüntü elde etmeyi sağlıyor.

Bir önceki yazımız olan Terlemek iyidir başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.