Gebelikte diyabet hastalığı

Pregestasyonel Diyabet
Her 200 gebe kadından birinde olduğu tahmin edilmektedir.
Gebelik Öncesi
Gebeliğin fizyolojisi gereği bazı hormonlar gebelikte bebeğin gelişimi için normalden daha fazla salgılanmaktadır. Her yıl dünyada binlerce diyabetik kadın problemsiz bir gebelik geçirerek sağlıklı bir bebek sahibi olabilmektedir. Gebeliğin öncesinde olduğu gibi gebelik sırasında da diyabet gelişebilir.
Gebelik döneminde yaşanan diyabet hastalıkları son 20 yılda sıkça görülmeye başlandı
Bu hormonların normalden fazla salgılanması kan şekerinin yükselmesine sebep olur. Bu nedenle diyabetiniz varsa ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız mutlaka diyabet doktorunuzla ve bir kadın doğum uzmanı ile görüşmelisiniz. Gebelik için iyi bir hazırlık dönemi geçirmeli ve gebeliğin planlı olması gerekir. Tip 1 diyabetliyseniz doktor kontrolü altında günde 3 kez kristalize (kısa etkili) insülin ve günde 1 veya 2 kez NPH (orta etkili) insülinle tedavi olmalısınız. Eğer Tip 2 diyabetliyseniz ve oral antidiyabetik ilaç kullanıyorsanız, diyabetinizi kontrol altında tutmak için oral antidiyabetik değil insülin kullanmalısınız. Oral antidiyabetikler bebeğe zarar verebilir ve gebelikte kesinlikle kullanılmamalıdır.
Gebelik ileride diyabet komplikasyonlarının ortaya çıkması riskini etkilememektedir. Ancak gebelik diyabete özgü bir komplikasyon varsa bu komplikasyonu ağırlaştırabilir ve bazı komplikasyonlar bebeğin sağlığını risk altına sokabilir. Bu nedenle gebelikten önce böbrek, göz, kalp, sinir sistemi tutulumu varlığı ve dolaşım sistemi kontrolleri yapılmalıdır. Herhangi bir diyabet komplikasyonu varsa, önceden tedavi edilmeli, daha sonra gebelik planlanmalıdır. Özellikle diyabetli kadınlarda sigara ve alkol bebek için çok zararlıdır ve gebe kalınmadan önce kesilmelidir.
Gebe kalmadan önce dikkat edilecek bir başka konuda HbA1c düzeyinizdir. Kendinize iyi bir HbA1c düzeyi belirleyin. Böylece çocuğunuzun büyümesi ve gelişmesi için iyi bir başlangıç yapmış olursunuz. Gebe kalındığı dönemde ya da erken gebelik döneminde iyi bir kan şekeri kontrolü sağlanmışsa anomali veya düşük riskinde artış olmaz. HbA1c düzeyi %9’un üzerinde olduğunda riskler artmakta ve HbA1c düzeyi %11’in üzerinde olduğunda risk artışı çok daha fazla olmaktadır. Bu nedenle gebeliğin iyi planlanması ve gebelik öncesi HbA1c düzeyinin %8’in altında olması çok önemlidir
Gestasyonel Diyabet
Gebelik diyabeti gebelik sırasında ortaya çıkan, geçici bir diyabet şeklidir. Her 200 gebe kadından beşinde gestasyonel diyabet geliştiği tahmin edilmektedir. Gestasyonel diyabetin nedeni vücuda yüklenen fazla yükün kan şekerini normalden daha yüksek seviyelere çıkarmasıdır. Bu durum özellikle 24.-28. gebelik haftalarında ortaya çıkar. Eğer gebelik sorunsuz geçiyorsa ve gestasyonel diyabet riski yüksek değilse bu haftalar arasında glukoz testi uygulanmalıdır. Ancak diyabet belirti ve bulguları (çok idrara çıkma, çok su içme, gece idrara çıkma, tekrarlayan vajinal enfeksiyonlar) varsa gebeliğin hangi döneminde olursa olsun glukoz testi hemen uygulanmalıdır.
Glukoz testi: Günün herhangi bir saatinde 50 g. oral glukoz içirilir ve 1 saat sonra kan şekerine bakılır. Kan şekeri 140 mg/dl.’nin üzerinde ise OGTT yapılmalıdır.
OGTT (oral glukoz tolerans testi): Bu test için en az 8 saat aç kalınması gereklidir. Sabah açlık kan şekeri bakılır ve 100 g. oral glukoz içirilir. Aşağıdaki kan şekeri değerlerinden iki veya daha fazlasının saptanması ile gestasyonel diyabet tanısı konulur.
Açlık 105 mg/dl.
1. saat 195 mg/dl.
2. saat 165 mg/dl.
3. saat 145 mg/dl.
Gestasyonel Diyabet Açısından Kimler Risk Altındadır?

• Ailesinde diyabet öyküsü olanlar
• Kilolu veya obez kadınlar
• Daha önce 4,5 kg. ve üzerinde bebek doğuranlar
• Hipertansiyonu ve kan yağları yüksek olanlar
• 30 yaş ve üzerinde olanlar
Gestasyonel diyabetli kadınlarda açlık kan şekeri 90 mg/dl, tokluk (yemekten 2 saat sonra) bakılan kan şekeri ise 120 mg/dl.’nin altında olmalıdır. Doktorunuzun ve diyabet hemşirenizin önerdiği kan şekerlerinizi kontrol etmeniz ve sonuçları mutlaka kaydetmeniz gerekir.
Kan şekerinin normal sınırlarda seyredebilmesi için diyetisyen tarafından diyet programına uyulmalıdır. Yeterli miktarda karbonhidrat, protein, yağ, kalsiyum, demir, folik asit alınmalıdır. Günde 3 ana öğün, 3 ara öğün alınması gerekir. Bazı diyabetli gebelerde kan şekeri diyetle kontrol altına alınamayabilir ve insüline gereksinim olabilir. Doktorunuzun önerisi doğrultusunda günde 2 kez veya daha fazla insülin uygulamanız gerekebilir. İnsülin , bebeğin sağlığını korumak ve iyi bir kan şekeri kontrolü sağlamak için şarttır.
Gebelik Sırasında Hipoglisemi
Kan şekeri düzeyi mümkün olabildiğince normal sınırlarda tutulmalıdır. Kısa süren hipoglisemiler bebek için tehlikeli değildir. Fakat hipogliseminin uzun sürmesi, annede bu dönemde konvülsiyon veya şuur kaybı gelişmesi tehlikeli olabilir. Düşük kan glukozu bulantı ve kusmaları arttırabilir. Bulantı ise düzenli yemek yemeyi zorlaştırır. Tüm bunlara bağlı olarak kolaylıkla bir kısır döngü gelişebilir. Hipoglisemi riskine karşı yanınızda glukoz tablet, şeker veya meyve suyu bulundurmalısınız.
Bebekte Ortaya Çıkabilecek Sorunlar
Doğum Sonrası
Doğumdan sonra pregestasyonel diyabetlilerde insülin gereksinimi hızla azalır. Eğer doz değişikliği yapılmazsa hipoglisemi görülebilir. Kan şekeri kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır. Tip 1 diyabetli annenin çocuğunda Tip 1 diyabet riski % 1-2’dir. Baba Tip 1 diyabetli ise risk %6’ya çıkar. Anne-baba ikisi de Tip 1 diyabetli ise çocuğun Tip 1 diyabetli olma riski %30’dur. Anne veya babanın birisi Tip 2 diyabetli ise çocuktaki Tip 2 diyabet riski %15-20, anne-baba ikisi de Tip 2 diyabetli ise çocuktaki risk %60-70’tir.
Gestasyonel diyabetlilerde ise doğum sonrası diyabet çoğunlukla düzelir. Gebelik sırasında insülin kullanılıyorsa kan şekeri takibi ile insülin tedavisi kesilmelidir. Gestasyonel diyabetli annelerin yaklaşık %30’unda 20 yıl içerisinde diyabet gelişmektedir. Bu nedenle gestasyonel diyabet olan kadınlar doğumdan sonraki yıllarda da beslenmelerine dikkat etmeli ve kilo almamalıdırlar.
Gebelikten sonra, diyabetin sadece gebelikle ilgili olduğunu anlamak için, doğumdan 6-12 hafta sonra OGTT testini tekrar yaptırmak gerekir. Eğer normal ise, bir sonraki gebeliğe kadar yaptırmak gerekmez. Başka bir çocuk sahibi olmak niyetiniz varsa, daha detaylı bir inceleme gerekir. Bir kez gebelik diyabeti ile karşılaştıktan sonra, bunu tekrar yaşama riskiniz % 50 ‘ dir. Bu durumda gebelikten öncede OGTT ‘yi tekrarlamak gerekecektir.
Annedeki şeker (glukoz) bebeğin beslenmesini sağlayan en önemli besindir. Plasenta yoluyla bebeğe geçen glukoz, yakıt olarak kullanılır. Ancak annedeki glukozun normalden yüksek olması bebek için zararlıdır. İlk iki aydaki yüksek glukoz düzeyi diyabetik annenin bebeğinde çeşitli anomolilere yol açar. Yalnız glukoz değil keton cisimleri de plasentadan bebeğe geçebilir ve bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle annede hiperglisemi ve ketoasidoz gelişmesi kesinlikle önlenmelidir. 2. aydan sonra görülen glukoz yüksekliği farklı sorunlara yol açabilir. Artık pankreası insülin üretebilen fetüs, annesinden aldığı yüksek şeker miktarına uyum sağlamak için insülin yapımını arttırır. Fetüsün glukoz ve insülinindeki bu artış, özellikle son aylara doğru yağ dokusunda artışa ve aşırı büyümeye neden olur, fetüsün doğum ağırlığı 4 kg.’nın üstüne çıkar. Fetüsün büyük olması doğum sırasında yaralanmalar, omuz çıkıkları ve sinir zedelenmeleri gibi sorunlara neden olur. Doğumdan hemen sonra ise bebekte aşırı şeker düşmesi, sarılık ve solunum problemleri gözlenebilir. Erken doğum sezeryanla doğum sıklığı artar.
Kan Şekeri Takibi ve Diyet
Bir önceki Cinsel isteksizliğin çareleri başlıklı konumuzda cinsel isteksizlik, erken boşalıyorum ve erken boşalıyorum ne yapabilirim hakkında bilgiler sunulmuştu.