Suyunu Arıtabilen Belediye Sayısı

Arıtma tesisi bulunmayan belediyeler, suları klorlayarak önlem almaya çalışıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre su sıkıntısının en fazla yaşandığı Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde 2004 te sağlıksız su sebebiyle 150 bin ishal, 20 bin tifo, 10 bin dizanteri vakasına rastlandı. İçme suyunun temizlenmesindeki yetersizliğin yanı sıra kanalizasyonlar da olduğu gibi çevreye bırakılıyor. Türkiye de 3 bin 225 belediyeden yalnızca 223 ünde içme suyu arıtma tesisi mevcut. Milyonlarca insanın tükettiği arıtılmamış su, salgın hastalıkların kaynağı
Sadece 112 belediyenin atık su arıtma tesisi var. Diğer yerlerde ise kanalizasyonlar su kaynaklarına karışarak toplum sağlığını tehdit ediyor.

Görev yaptığı yerleşim biriminde içme suyu arıtma tesisi kuran belediye başkanları, salgın hastalıklarda büyük düşüş olduğunu belirtiyor. Türkiye Belediyeler Birliği ve Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Aytaç Durak a göre, arıtma tesisi sayısı Türkiye nin yüz karası. Toplumu bu konuda duyarlı olmaya çağıran Durak, belediyeleri İller Bankası ndan destek almaya çağırıyor. Adana nın içme suyu arıtma tesisi olmadığı dönemde eczanelerin bağırsak enfeksiyonu ilaçlarını yetiştiremediğini anlatan Durak, artık bu ilaçların hiç satılmadığını ifade etti. Yozgat ın konuyla ilgili Belediye Başkan Yardımcısı Mehmet Ceyhan da şehre arıtılmış su verdikten sonra salgın hastalıklarda gözle görülür bir azalma olduğuna dikkat çekiyor.

Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Haluk Eraksoy, halka verilecek suyun mutlaka testten geçirilmesinin önemine dikkat çekiyor. Tıp dilinde su ile yayılan hastalıkların ‘su epidemisi’ olarak isimlendirildiğini ifade eden Eraksoy, bunların başlıcalarını kolera, tifo, dizanteri ve enfeksiyöz hepatitis olarak sıralıyor.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, nüfusu 100 binin üzerinde olan belediyelere arıtma tesisi yapıyor. DSİ, bugüne kadar 16 belediyenin tesisini inşa etti. Halen İstanbul’da 4’üncü içme suyu arıtma tesisi inşaatı sürerken, Sivas ile Çorum’da inşaatlar devam ediyor. DSİ’nin yaptırdığı 16 içme suyu arıtma tesisinin 6’sı İstanbul ve Ankara’da hizmet veriyor. Diğerleri ise Samsun, Bursa, Mersin, Konya, Gaziantep, İzmir, Manavgat, Diyarbakır, Balıkesir ve Şanlıurfa’da. İçme suyu arıtma tesislerinin büyük bir çoğunluğu ya belediyeler ya da İller Bankası desteğinde yapılmış.

İller Bankası desteği ile yapılan Yozgat İçme Suyu Arıtma Tesisleri, tam kapasite çalışmıyor. 74 bin nüfusu ilde arıtma tesisi 10 yıldır devrede. Yozgat Belediye Başkan Yardımcısı Mehmet Ceyhan’a göre tesisler yeterli değil. Ama birçok belediyenin arıtma tesislerinden iyi durumda.

252 bin nüfuslu Sivas’ta ise içme suyu arıtma tesisi yok. Sivas Belediyesi, şehir içi içme suyunu mevcut 28 kuyudan pompalar yardımıyla karşılıyor. Sivaslılar 2 ay önce 4 Eylül Barajı önünde yapımına başlanan arıtma tesislerinin bir an önce hizmete girmesini bekliyor. Belediye Başkanı mimar Sami Aydın, “Aslında barajımızın suyu çok temiz. Buradan içme suyumuzu temin edebiliriz; ama böyle bir riski halk sağlığı adına göze alamayız. İnşallah 2006’da devreye girecek arıtma tesisimizle halkımıza arıtılmış su vermeye başlayacağız.” diye konuşuyor.

Su ihtiyacının büyük bir bölümünün barajlardan sağlandığı Güneydoğu’da durum daha vahim. Devlet İstatistik Enstitüsü’ne göre, 7 milyon insanı barındıran bölgede 195 belediyeden sadece 9’unun arıtma tesisi var. Diyarbakır ve Gaziantep’te 4, Mardin’de de 1 belediyenin su arıtma tesisi bulunuyor. Ancak bu tesislerin birçoğu arızalı.

Şanlıurfa İçme Suyu Arıtma Tesisi yeterince hizmet vermeyenlere en iyi örnek. Bir yıl önce geçici kabulle hizmete giren 33 milyon dolarlık tesisin 48 bin ton kapasiteli deposunun zeminindeki frezlerde günde 3 tonluk su sızıntısı oldu. Arızayı 2 ayda gideren Şanlıurfa Belediyesi, bu süre zarfında halka arıtılmamış su verdi. Arıza 500 milyara tamir edildi. Şanlıurfa Belediyesi Su ve Kanalizasyon İşleri Müdürü Mehmet Kızılelma, depodaki izolasyonun yapıldığını söyledi (23 HAZİRAN 2005).