ANOREKTAL FİSTÜL (Anal Fistül, Perianal Fistül)

Bu bezler ürettikleri salgıyı bağırsağın son kısmına boşaltırlar; dolayısıyla bezler ile makat arasında kanallar vardır.

Bu hastalığın sebebi nedir?

Makatın etrafındaki yumuşak doku içinde salgı bezleri vardır. Bu boşalma ya kendiliğinden apsenin cilde açılması ile olur veya cerrah ameliyatla boşaltır. Eğer bu bezler iltihaplanır ve apse oluşursa bir şekilde apse boşalacaktır. Fistül nedir?

Makat etrafında, akıntıya yol açan, cilt ile bağırsak arasındaki bir tünel oluşumudur
Her iki durumda da zaten bezlerin bağırsağın içine kanalı varken bir de cilt ile birleşir, böylece bağırsakla cilt arasında tünel oluşmuş olur.

Belirtileri nelerdir?

Fistül hastalarının en sık şikayeti irinli akıntıdır. Bu akıntı zaman zaman bir iki damla ile iç çamaşırın kirlenmesi şeklinde olabileceği gibi günde birkaç kez iç çamaşırı değiştirmek gerektirecek kadar fazla olabilir. Bu akıntılar cildi tahriş ettiği için kaşıntı olabilir. Bazen akıntı kırmızı olunca kanama zannedilebilir.

Teşhis nasıl yapılır?

Teşhis oldukça kolaydır. Sadece muayene bile yeterlidir. Akıntının kesildiği zamanlarda veya fistül deliğinin makatın içinde kaldığı hastalarda bazı görüntüleme tetkikleri yapmak gerekebilir.

Hangi tetkikleri yaptırmak gerekir?

Hastalığın yaygınlığı, fistül yolunun nereye gittiği, içerde bir abse odağı olup olmadığı yada başka bir hastalık sebebiyle fistül olup olmadığını belirlemek için MR ve kolonoskopi gibi bazı tetkikler yapılabilir.

Kolonoskopi yaptırmak gerekir mi?

Eğer basit fistül ise, altta yatan başka bir hastalık düşünmüyorsak kolonoskopi yapılmayabilir. Ama tekrarlamış fistül ise veya altta yatan başka bir hastalık olduğundan endişe ediyorsak kolonoskopi yaptırmak yararlıdır.

MR çekilmesi şart mı?

Her fistül hastası için MR çektirmek şart değildir. Ama tekrar etmiş fistüllerde, derin dokularda abse olduğu düşünüldüğünde, çok ağızlı fistül varsa MR çektirmek faydalıdır.

Bu belirtiler başka bir hastalığa ait olabilir mi?

Makat çevresinde aynı şikayetlere yol açan çeşitli hastalıklar vardır. Bu hastalıklar arasında basur (hemoroid) çok sık görülür. Bu yüzden bu şikayetler olunca kişi genellikle basur hastalığı olduğunu zanneder. Oysa başka bir hastalıklar da olabilir. Başka bir hastalık olup olmadığı ancak muayene ve tetkikler ile ayırdedilir.

Fistülün tedavisi nedir?

Fistülün tedavisi ameliyattır. Ameliyatta bu iyileşmeyen tüneli ortadan kaldırmak esastır.

Ameliyat yapılmazsa ne olur?

Hastalık devam eder, akıntılar ve cilt tahrişleri ilerler. Nadiren, uzun yıllar tedavisiz bırakılan fistüller kanserleşebilir.

Fistül başka bir hastalığa döner mi?

Uzun yıllar tedavi edilmemiş fistüllerde az da olsa kanserleşme ihtimali olabilir.

Ameliyattan başka tedavi yöntemi var mı?

Antibiotikler fistül akıntılarını azaltabilirler ama hastalığı tamamen iyileştiremezler. Fistül hastalığının esas ve kesin tedavisi ameliyattır.

Ameliyatta ne yapılıyor?

Ameliyatın esası bu fistül tünelinin ortadan kaldırılmasıdır. Bu amaç için birden fazla cerrahi yöntem vardır. Hangi yöntemin uygulanacağına cerrah karar verir. Bazen bu tünel bir koni şeklinde kesip çıkarılır, bazen tünel sadece açık yara haline getirilip pansumanlarla iyileşmesi sağlanır. Bazen de makat kaslarını kesecek şekilde fistül çıkarılır.

Ameliyattan sonra makatta kaçırma olur mu?

Fistül yolu makat kaslarının arkasından ilerleyip bağırsağa açıldığı durumlarda, bazen makat kaslarını da kesmek gerekir. Ama bu kesme işlemi yaraya yerleştirilen bir iplik ile uzun vadede yapıldığından makatta kaçırma ihtimali çok azdır. Eğer önceden kaçırma olabileceği öngörülüyorsa ameliyat yöntemi bu duruma göre planlanır.

Ameliyattan sonra pansuman gerekiyor mu?

Çoğu hastada pansumana ihtiyaç olmaz. Ama yarası büyük olan kişiler için makat üzerinde sürekli bir gazlı bez bulunması iyi olur. Bu bez akıntıları emerek çamaşırların kirlenmesini engeller hem de yarayı kuru tutarak iyileşmeye yardımcı olur.

Ameliyat yarası ne kadar sürede iyileşir?

Yaranın büyüklüğüne göre bir hafta ile bir ay arasında değişir.

Ameliyat sonrası hayatımda değişiklik olacak mı?

Tamamen normal hayata dönülür. Sadece kabız olmamak, dışkılama sonrası yarayı temizlemek yeterlidir. Banyo yapmakta bir sınırlama yoktur. Pansumanlar devam etse bile kişi normal işini yapabilir.

İşime ne zaman dönebilirim?

Çoğu hasta bir iki gün içinde işine döner. Bazen bu süre bir hafta olabilir.

Hastalık tekrarlar mı?

Anorektal fistüller tekrar edebilir hastalıktır. Çünkü ameliyat sonrası yara iyileşirken kalçaların kapalı olması sebebiyle yara dudakları birbirine temas eder ve cilt çabucak yapışır. Ama ciltaltı dokular iyileşmeden cildin yapışıp iyileşmesi zaten fistül demektir. Bu yüzden ameliyat sonrası yara iyileşirken hekim ile sıkı bağlantıda olmak gerekir.

Hastalığın tekrar ettiği nasıl anlaşılır?

Öngörülen sürede iyileşmeyen ya da iyileştikten sonra tekrar akıntısı başlayan yaralarda hastalığın tekrarladığı söylenebilir. Ama muayene ile bunu teyit etmek gerekir.

Hastalığın tekrarlaması halinde tedavisi nasıl yapılır?

Tekrarlayan fistüllerin tedavi de yine ameliyattır. Ama bu sefer ameliyat öncesi fistülün tekrarlamasına yol açan bir sebep olup olmadığını görmek için tetkik yapılmalıdır.

Dr.Alaattin Öztürk