Atardamar Sistemi Faydaları

Kalp temiz kanı ilk önce aortaya pompalar. Bu damar vücudun en büyük ve ilk atardamarıdır. Aorta kalpten doğduktan sonra biraz yukarı yönelir.
ATARDAMAR SİSTEMİ: Kalbin sol ventrikülünün tabanındaki “Aorta” deliğinden, aorta damarı başlar. Buna “Çıkan aorta” denir
Çıkan aortadan sağ ve sol koroner damarlar doğar. Çıkan aorta bir süre sonra bir kavis yaparak, arkaya – aşağıya sola yönelir. Aortamn kavis yapan bu bölümüne “Aorta kavisi” denilmektedir. Aorta kavisinden baş, boyun ve kollara giden çok önemli dallar ayrılır. Aorta kavisinden ilk önce (sağda) “Trunkus brakiosefalikus” denilen atardamar ayrılır. Bu atardamar biraz yukarı ilerledikten sonra, biri boyuna diğeri ise sağ kola doğru yönelen iki dala ayrılır. Boyuna doğru, yukarı yönelen dala “Sağ arteria karotis komunis” denir (arteria, atardamar demektir). Sağ kola doğru yönelen damara ise “Sağ arteria subklavia” denir. Aorta arkasından ayrılan ikinci büyük damar ise “Sol arteria karotis komunis”tir. Bu damar, trunkus brakiosefalikusun biraz solundan doğar. Sol arteria karotis komunis de sağdaki adaşı gibi boyuna doğru yükselir. Gerek sağ ve gerekse sol arteria karotis komunisler, boyunda tiroit kıkırdağının üst kenarı hizasında ikişer dala ayrılırlar. Her bir arteria karotis komunisten ayrılan dallardan birine “Arteria karotis interna” diğerine ise “Arteria karotis eksterna” denilmektedir. Diğer bir anlatımla, boynun gerek sağ gerekse de sol yanında , birer adet arteria karotis interna ve eksterna bulunmaktadır. Karotis arterleri ve bunlardan kaynaklanan yan dallar baş ve boyundaki önemli organların kanlanmasını sağlarlar. Bunlardan arteria karotis interna, özellikle beynin kanlanmasında çok büyük bir sorumluluk yüklenmektedir. Sağ ya da sol arteria karotis internalardan birinin tıkanması ya da yırtılması büyük bir sıklıkla “4″ dakika gibi kısa bir sürede beyin ölümüne ve ölüme neden olmaktadır.
Aorta kavisinden en solda kaynaklanan damar ise “Sol arteria subklavia” adım almaktadır. Aorta kavisi dördüncü sırt omuru hizasında artık tamamen aşağıya doğru ilerleyen bir durum alır. Aorta aşağı doğru inerken, omurgaların biraz önünde seyreder. Bu inişi sırasında diyafragma-ya kadar gelir ve diyafragmayı delerek göğüs boşluğunu terk edip karın boşluğuna girer.
Aortamn göğüs boşluğu içinde seyreden ve dördüncü sırt omurundan diyafragmaya kadar olan bölümüne “Göğüs aortası” denir. Göğüs aortası diyafragmayı 12. sırt omuru hizasında deler. Yani göğüs aortası 4-12. sırt omurları arasında uzanır. Göğüs aortasmdan bronşlara, yemek borusuna, diyafragmaya, göğüs kafesi kaslarına giden yan dallar ayrılır. Aorta diyafragmayı delip, karın boşluğuna geçtiğinde “Karın aortası” adını alır ve aşağı doğru inmesini sürdürür. Dördüncü bel omuru hizasına geldiğinde, 3 uc dala ayrılır. Bu dallar “Sağ arteria iliaka komunis”, “Arteria sakralis media” ve “Sol arteria iliaka komunis “dir. Karın aortası uc dallarına ayrılmadan önce karın içindeki bazı organların atardamarlarını verirler. Bu atardamarları ve ilgili oldukları organları şöyle sıralayabiliriz.
1) Çölyak arter: Mide,dalak, karaciğer ve büyük omentuma kan götürür.
2) Üst mezenterik arter: Bu arterden çıkan çok sayıdaki daha ince atardamarlar duodenum(onikiparmakbağırsağı), jejunum, ileum, çekumjcalmb ağırşağın çıkan dalı, kalınbağırsağın yatay dalının sağ yarısını ve pankreası kanlandırırlar.

3] Arteria suprarenalis: Böbreküstü bezini kanlandırır.
4) Arteria renalis: Her bir böbrek için bir tane arteria renalis vardır. Bu atardamarlar böbreklere kansağlarlar. 5) Arteria ovarika ya da testikularis: Arteria ovarika kadınlarda bulunur ve kadının ovaryumlarına (yumurtalık) kan sağlar. Arteria testikularis ise erkeklerde bulunur ve testislere atardamar kam sağlar. Kadın ve erkekte bu damarlar ikişer tanedir. Her bir damar aynı taraftaki ovaryum ya da testisi besler. 61 Alt mezenterik arter: bu atardamar ise kalınbağırsağın yatay bölümünün sol yarısını, kalınbağırsağın inen daimi, kalınbağırsağın “Sigomoid” denilen bölümünü ve rektumu besler. Sağ ve sol arteria iliaka komunisler daha. sonra ikişer dala ayrılırlar. Bu dalların birine “İç iliak arter” diğerine ise “Dış iliak arter” denilmektedir. Sağ ve soldaki dış iliak arterler aynı taraftaki bacağa doğru giderler ve uyluk bölgesine girdiklerinde* ‘ ‘Femor al arter” adını alırlar. Femoral arter diz ekleminin arkasında dört dal verir. Bunlar “Arka tibia arteri”, “Ön übia arteri”, “Fibula arteri” ve “Poplitea arteri”dir. Yukarda değindiğimiz gibi sağ arteria subklavia, “Trunkus brakiosefalikus”tan ayrılırken, sol arteria subklavia aorta arkasından ayrılır, her iki subklavia arteri köprücük kemiğinin altında omuza doğru ilerler. Bu gidişleri sırasında koltuk altı bölgesine yönelirler ve koltuk altı bölgesine geldiklerinde “Arteria aksillaris” adını alırlar. Arteria aksillaris koltuk altı bölgesini de kat edip,kola girdiğinde “Arteria brakialis” adını alır. Arteria brakialis dirsek ekleminin ön yüzü hizasına geldiğinde iki büyük uç dala ayrılır. Bunlardan dış yanda olana “Arteria radialis” içte olana ise “Arteria ulnaris” denir. Arteria radialisten kalp atışları kolayca sayılabilir. Bunun için ön kolun alt ucunun dış tarafındaki küçük çukurcuğa başparmağımızla hafifçe bastırmamız yeterlidir.
Arteria subklavialardan ayrılan ve “Arteri vertebralis” denilen birer atardamar beynin kanlanmasında çok önem taşır.