Beyin Tümörü Tedavisinde Gelinen Son Nokta; CyberKnife

(Hacettepe tıp fak.,  Acıbadem ve Anadolu Sağlık Merkezi)
Stereotaksik radyocerrahi yöntemiyle ağrısız ve kansız bir tedavi yöntemi olan CyberKnife, yapılan yenileme çalışmalarıyla şimdi daha da hızlandı. Robot kol sayesinde de, 1200 çeşitli pozisyondan X ışını yollayabiliyor.Böylece akciğer, pankreas, kraniel kanserler de yaygın olarak kullanılarak invaziv bir girişime gerek kalmadan sadece kanserli hücre üzerine atış yaparak diğer dokulara zarar vermeden tedavi yapabiliyor.
Kafa kısmındaki lineer hızlandırıcı 6 milyon V`luk enerji sağlıyor ve X-ışını üretiyor, bu sayede her türlü tümörlü hücre yok ediliyor.

Tümörleri vücudun doğal dengesini bozmadan tedavi eden, kanser tedavisinde “nokta atışı” bir yöntem var: CyberKnife teknolojisi.
Robotik Radyocerrahi Sistemi, tüm vücutda milimetrenin altında hassasiyetle tümör tedavisi yapmak için tasarlanmış dünyadaki ilk ve tek radyocerrahi sistemidir.
Bu cihazdan dünyada sadece 70 adet ve ülkemizde 3 adet bulunmaktadır
Yenilenme sonrasında, cihazın kendisi gibi robota dönüştürülebilen masası ve artan doz verme hızı sayesinde, tedavi süresi, eskiye oranla üçte bir oranında kısaldı. Çevre dokulara hasar vermeden doğrudan tümöre ışın gönderen bu teknoloji sayesinde artık daha hızlı ve etkin sonuçlar alınabiliyor. Hastalar, uygulama sonrasında günlük hayatına aynı gün kaldığı yerden devam edebiliyor.
Stereotaksik radyocerrahi nedir?
Stereotaksik radyocerrahi, radyasyon ışınlarının vücut içindeki herhangi bir tümör veya hastalıklı alana, tam bir doğruluk içinde, sağlıklı dokuları en az etkileyecek şekilde verilmesidir..
Cerrahi gerektirmeyen bu yöntem, birçok küçük tümörde ve değişik hastalıklarda, ameliyat ve radyoterapiye alternatif bir seçenek oluşturmaktadır.
Radyocerrahi sırasında, tümör veya hastalıklı alanı yok etmek ya da büyümesini durdurmak için, çok sayıda radyasyon ışını hedefe yönlendirilir. Yaklaşık 30 yıldır bu teknikle tüm dünyada 100.000’in üzerinde hasta tedavi edilmiştir.
Dünyada ilk kez 1994 yılında kullanılan CyberKnife, stereotaksik radyocerrahi yöntemleri arasında yepyeni olanakları hastalara sunmaktadır.
CyberKnife nasıl çalışır?
CyberKnife’ın en önemli iki bölümü, lineer hızlandırıcı adı verilen ışın kaynağı ve robotik koldur. Robotik kola takılı ışın kaynağı, 1 milimetrelik hareketlere dahi hassas bir şekilde, tümörü ışınlama kabiliyetine sahiptir.
Tedavi sırasında robotik kolun hassas hareketleriyle, ışın kaynağı yaklaşık 1.200 farklı noktada durabilir. Önceden planlanan tedavinin özelliğine göre tümöre veya hastalıklı alana çok sayıda (genellikle 100-150 arasında) ışın verilir. Robotik kol ışın kaynağını her seferinde değişik bir açıya getirip durur. Bu açıdan ışını tümöre gönderir.
Tümöre ışın gönderilirken, robotik kol çevresinde yerleştirilmiş görüntü kameraları hastanın pozisyonunu tespit eder. Hastanın pozisyonunda olabilecek değişiklikler, görüntü kameralarınca algılanır ve robotik kol hemen kendi pozisyonunu düzelterek ışınların tümör dışında bir alana gitmesini engeller. Yani, ışın kaynağı tümörü hedef alır ve hastanın en ufak bir kıpırdamasında dahi çevre dokulara zarar vermemek için ışınlamayı otomatik olarak keser
Tedavi tamamlandığında, tümöre verilen ışınların etkisi üst üste birikerek, tümörü harap edici veya büyümesini engelleyici sonuç elde edilirken; sağlıklı dokular zarar görmeyecek kadar az doz almış olur.
CyberKnife da yapılan yenileme çalışmaları neler kazandırdı?
Tedavi Süresi Üçte Bir Oranında Kısaldı…
Yenilenme sonrasında, cihazın kendisi gibi robota dönüştürülen masası ve artan doz verme hızı sayesinde, tedavi süresi eskiye oranla üçte bir oranında kısaldı.
Bazı akciğer ışınlamalarında “Metal İşaretleyici Koyma” İşlemi Ortadan Kalktı…
Yenileme çalışması sonrasında bazı akciğer ışınlamalarında “metal işaretleyici koyma” işlemi ortadan kalktı. Birçok akciğer hastasında kullanılan bu girişimsel işlem çeşitli potansiyel komplikasyonları da beraberinde taşıyordu.
Özetle, yenilenen CyberKnife teknolojisinde hem hasta ve hekim açısından tedavi daha rahat bir şekilde gerçekleştiriliyor; hem de tedaviden daha hızlı ve daha etkin sonuç alınıyor.
CyberKnife’ın diğer radyocerrahi yöntemlerinden farkı nedir?
* Cyberknife, ışın kaynağını robotik kolla hareket ettirebilen ve tedavi sırasında hasta pozisyonunu gerçek zamanlı görüntülerle kontrol edebilen tek sistemdir.
* Diğer sistemlerden farklı olarak, beyin dışında omurga, omurilik ve vücudun diğer bölgelerindeki tümörlerde de kullanılır. Omurga, omurilik ve vücudun diğer bölgelerine radyocerrahi uygulayabilen tek sistemdir.
* Bütün bunlara ek olarak beyin tümörlerinde istenilen büyüklükte alana ışın verebilir.
CyberKnife’ın üstünlükleri nelerdir?
* Kansız ve ağrısız bir işlemdir.
* Diğer radyoterapi yöntemlerindeki gibi hastanın kafasına metal bir çerçeve vidalanmasına gerek yoktur.
* Anestezi gerektirmez.
* Nekahet dönemi yoktur.
* Hedefe 1 milimetre hassasiyetle ışın gönderir.
* Çevre dokulara diğer radyoterapi yöntemlerine göre, en az miktardaki ışını verir.
* Robotik kol, hasta hareketlerindeki değişiklikleri tolere ederek tedavi sırasında düzeltilebilir.
* Tedavi ayaktan uygulanır.Hastanede yatış gerektirmez.
* Diğer yöntemlerden farklı olarak, beyin tümörlerinde kullanıldığı gibi, omurga, omurilik veya vücudun diğer bölgele- rindeki (akciğer, karaciğer, pankreas, prostat gibi ) tümörlerde de kullanılabilir.
* Bazı hastaların ulaşılamaz, ameliyat edilemez veya ameliyatı çok riskli tümörlerinde tedavi seçeneği olabilir.
* İleri görüntü rehberliği ile tedavi edilen hedef gerçek zamanlı görüntüler ile izlenebilir.
CyberKnife tedavisi hangi aşamalardan oluşur?
CyberKnife tedavisi multidisipliner bir çalışma grubu tarafından uygulanır. Hastalar, Nöroloji, Radyasyon Onkolojisi, Nöroşirurji, Genel Cerrahi, Üroloji gibi farklı uzmanlık dalları tarafından hazırlanmış protokoller çerçevesinde değerlendirilir. Tedaviye uygun olup olmadıkları belirlenir.
CyberKnife tedavisi uygulanmasına karar verilen hastalar aşağıdaki evrelerden geçer. Bu evreler birkaç gün içinde gerçekleştirilir.
1. Tedaviye hazırlık evresi
Tedavi edilecek alana göre hazırlıklar yapılır. Beyin için tedavi alınacaksa hastanın yüzü için, uygun plastik materyalden yapılan, tüle benzer bir maske hazırlanır. Ardından tomografi ve MR görüntüleri alınır. Prostat, pankreas, karaciğer, bazı akciğer ve yumuşak doku tümörleri için tedavi yapılacaksa sayıları 3-6 arasında değişen özel işaretleyiciler yerleştirilir. Tedavi sırasında hastayı rahat ettirerek hareketlerini azaltabilmek için hastanın vücuduna özel bir yatak hazırlanır.
2. Tedavinin planlanması evresi
Işınların tümöre ve çevre dokulara zarar vermeden en uygun biçimde gönderilmesi için planlama yapılır. Bu evrede, hekimler ve fizik mühendisleri hastanın radyolojik görüntüleri üzerinde çalışarak, bilgisayarla en uygun tedavi planını oluştururlar.
3. Tedavinin uygulanması evresi
Hastaya verilen gün ve saatte CyberKnife uygulama bölümüne gelindiğinde tedavi başlatılır. Ortalama 1-2 saat süren tedavi bazı özel durumlarda 2-5 seansa bölünebilir. Bu durumda her seans için en az 24 saatlik ara verilir. Tedavi seanslarından sonra hasta evine ya da işine dönebilir.
CyberKnife ile hangi kanser türleri tedavi edilebilir?
CyberKnife ile beyin, omurga ve omuriliğin yanı, akciğer, pankreas, prostat, böbrek üstü bezi, bazı yumuşak doku tümörleri, damar yumakları ve bazı fonksiyonel hastalıklar tedavi edilebilmektedir.