Brokoli ve karnabahar kolon kanserini önlüyor

Uzmanlar, ilk birkaç yıl belirti vermeyen kolon kanserinden korunmanın en etkili yolunun C ve E vitaminleri almak, brokoli ve karnabahar tüketmek ve herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle kullanılmasında engel yoksa aspirin içmek olduğunu belirtiyor. Günümüzde en yaygın görülen kanser çeşitlerinden biri olan kolon kanserinin oluşumunda etkili olan birçok faktör bulunuyor. Özellikle aşırı et yenmesi ve hayvansal yağların tüketilmesi bu kanser türünü tetikleyebiliyor.
Dünyada en sık görülen kanser türleri arasında birinci sırada yer alan kolon kanserinden korunmanın yolu tarama testlerinden geçiyor.
Elbette yalnızca bunlar kolon kanserinden korunmak için yeterli değil
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Nevin Yılmaz, kolon kanseri ile ilgili soruları yanıtladı.
Kolon kanseri nasıl oluşur?
Kolon yani kalın bağırsak, sindirim sisteminde atık maddelerin depolandığı kısımdır. Kolonun son parçası rektum olarak adlandırılır ve anüsle (dışkının çıktığı yer) birleşir. Kolon ve rektum tümörleri yani kanser, boru seklindeki kalın bağırsağın iç yüzünde büyür. İyi huylu olanlar polip olarak adlandırılır ve komşu dokulara ya da diğer organlara yayılmaz. Polipler kolonoskopi sırasında kolayca çıkarılabilirler ve zararsızdırlar ancak çıkarılmayan polipler yıllar sonra kanserleşebilir.
Kolon kanserleri ise metastaz diye adlandırılan; komşu dokulara yayıldıkları gibi uzak organlara da yani akciğer ve karaciğere yerleşebilirler. Metastaz olduğunda tedavi şansı azdır.
Kolon kanserine yakalanma riski kimlerde daha fazladır?
Aşırı doymuş ve hayvansal yağ tüketen gelişmiş ülkelerde kolon kanseri daha sık görülür. Sebep olarak yağ yıkım ürünlerinin kanserojen (kanser yapıcı) etkisi sorumlu tutulmuştur. Sebze ve lifli beslenmenin ise kanserojenlerin bağırsaktan atılmasını artırarak kolon kanser riskini azaltacağı gösterilmiştir. Kolon polipleri; yani iyi huylu tümörler erişkinlerde yüzde 10 ile yüzde 27 oranında saptanmaktadır.
Hayat standardı ve ilerleyen yaşa göre bu oran artmaktadır. 60 yaşın üzerinde her iki kişiden birisinde polip saptanabilir. Birinci derece yakınlarında kolon kanseri olanlarda da risk yüzde 18 daha fazladır. Kalıtımsal geçiş tüm kolon kanserlerinin yüzde 5’ini oluşturur ve kanser genellikle 50 yaşından önce gelişir. Ailede birkaç kişide birden gözlenebilir ve genelde başka organ kanserleri ile birliktedir.
Karında şişkinlik ve ağrı belirti olabilir!

Kolon kanserinin belirtileri nelerdir?
Halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, son zamanlarda dışkı düzeninin ve şeklinin değişmesi; kalem seklinde dışkı veya ardı sıra gelişen ishal ve kabızlık, dışkıda kan görülmesi, kilo kaybı, karın ağrısı veya şişkinlik seklinde belirtiler verebilir. Genellikle belirti vermeden birkaç yıl önce kanser gelişmiştir. Sağ kolon kanserleri kansızlık ve ilişkin bulgularla, sol kolon ise çapı daha dar olduğundan bağırsak tıkanması bulguları ile belirti verir.
Kolon kanserinin tanısı nasıl konur?
Belirtileri olan hastada öncelikle alt gastrointestinal sistem taraması yani; kolon grafisi (ilaçlı bağırsak filmi) veya kolonoskopi yapılır. Kolon grafisinde ilaç içirilir ve seri filmler çekilir. Polip veya kanser karanlık gölge şeklinde görülür. Kolonoskopi ise kıvrılabilen, ışıklı, ucunda video ile iliştirilmiş kamera olan tüp seklinde bir alettir.
Tüm kalın bağırsağın içi görülür ve biyopsi alınıp polipler çıkartılabilir. Biyopsi ile tanı kesinleştiğinde metastaz yönünden akciğer, karaciğer ve tüm abdomen (batin) Bilgisayarlı Tomografi ile taranır. Kanda bakılan Karsinoemriyonik Antijen (CEA) düzeyi de takipte kullanılabilir.
Kolon kanserinden korunmak için neler yapmak gerekir?
C ve E Vitamini almak gerekir. Brokoli ve karnabahar tüketiminin kolon kanserine karsı koruduğu ve aspirinin polip formasyonu azalttığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Bunun dışında tarama testleri ile erken tanı tedavi sansını arttıracaktır. Genetik danışma, ailede kalıtımsal kolon kanseri olanlarda yardımcıdır.
Kolon kanseri olmuş bir kişiye hangi tedavi yöntemi uygulanır?
Ameliyat, kolon kanserinde en yaygın tedavi seklidir. Kanserli doku ve etrafındaki bir miktar sağlam doku, lenf düğümleri ile birlikte çıkarılır. Sağlam kalan kolon birbiri ile birleştirilir. Rektum kanserlerinde ise sağlam kolon parçası kalıcı olarak karından dışarı ağızlaştırılır (kolostomi). Tanısı erken konulan ve yüzeysel dokudaki sınırlı kanserlerde cerrahi genellikle yeterlidir. Bu hastalarda uzun sureli yasama şansı yüzde 80’den fazladır. Metastaz yapmışlarda ise 5 yıllık yaşam şansı yüzde 10’dan azdır.
Bir önceki Testis kanserini görmezden gelmeyin başlıklı konumuzda Kanser ve testis kanseri hakkında bilgiler sunulmuştu.