ERGENLİK DÖNEMİNDE SOSYAL FOBİ

Ergenlik çağı heyecanın doruk noktasında olduğu bir dönemdir. Sanırım yaşadığım, kaygı nedeniyle oluşan heyecandı.

Gerilim heyecan duygusuyla ortaya çıkar. Bunu anneme söylediğimde “Her genç kızın başına gelir, endişelenme” der ve kendi yaşadıklarını anlatırdı. Ergenlik dönemimde benim de içim pır pır ederdi
Şimdi yaşadıklarıma baktığımda belki de annemin bu durumun endişe verici olmadığını söylemesiyle bedensel yakınmalarım ortaya çıkmadı, diyorum.

Ergenlik döneminde yaşadığım zor anlardan bir şuydu: 16 yaşında iken beğendiğim bir erkek arkadaşımla ailece yemek yiyorduk ve ben çorba içerken kaşığın titremesini durduramıyordum. Ne zor bir durumdu, işin içine bir de ergenlik duyguları girince işler iyice karışmıştı. Kısa sürede atlattım ama bu olay bundan sonra yaşadığım her türlü kendimi kanıtlama ve kabul ettirme girişiminde daima ellerimin titremesine ve kaygı duymama yol açtı. Yaşadığım tamamen duygusallıkla, hassas olmakla ilgili bir şartlanmaydı aslında.
Ergenlik dönemi kişilik kavramının oluşmaya başladığı ve yerleştiği bir dönemdir. Genel olarak bakıldığında 12-21 yaşlarını kapsar. Bu dönem içerisinde birey fiziksel değişimin yanı sıra psikolojik bir değişim de sergiler. Ergende beğenilme ve onay görme arzusu vardır, sürekli olarak düşünsel ve davranışsal tutum ve davranış değişiklikleri gösterir. Sosyal çevre içinde ne şekilde olumlu tepki göreceğini bilemez, bu nedenle değişken tavırlar sergiler.
Kişi kendisini karşı tarafa tam olarak aktaramadığında ya da aktarırsa yanlış anlaşılacağını ve kendisiyle alay edileceğini düşündüğünde kendini kapatmak üzere barikatlar koymaya başlar. Barikatlar tek tek kaldırıldığında her kişide farklı sorunlar ortaya çıkar. Önemli olan bu sorunların çözümlerinin olduğunu anlatabilmektir. Ancak özellikle ergenler kendilerini kimsenin anlamadığını düşünürler. Onları en çok sıkıntıya düşüren kendilerini kimseye tam olarak ifade edemeyip, kimliklerini kabul ettirememeleridir. Dolayısıyla ergenin sağlıklı kimlik geliştirmesi, kendisini olduğu gibi yargılamadan kabul eden, sevgi ve saygı gösteren, güven ve destek veren özdeşim modelleri ile karşılaşma şansına sahip olursa gerçekleşir.
Sosyal fobi ergenlik döneminde iyice kendini göstermeye başlar. Bu nedenle görünmeye başlayan belirtilere dikkat etmek gerekir. Bu dönemde içe dönük, sosyal ilişki kurma becerisi düşük, çekingen ve sosyal fobi geliştiren bir kişilik yapısı görülebilir. Ailelerin iyi birer gözlemci olarak çocuklarıyla açık iletişim kurmaları bu değişiklikleri kısa sürede fark etmelerini sağlar. Ona göre önlem almak da kolaylaşır.
Münire Erden-Yasemin Akman “Gelişim ve Öğrenme”, Arkadaş Yayınevi, 2001, syf. 95