MİDE ONİKİPARMAKBAGIRŞAGI İLTİHABI (GASTRODUODENÎT) Faydaları

MİDE-ONİKİPARMAKBAGIRŞAGI İLTİHABI (GASTRODUODENÎT)
Gastroduodenit olarak da adlandı­rılan bu hastalık, mide ve onikipar-makbağırsağı mukozasında görülen akut ya da kronik gidişli iltihabi bir süreçtir. Görülme sıklığı giderek art­maktadır. Böylece mide, bazen bu aşırı yüklenmeye karşı şid­detli tepki gösterir. Hızla, ayaküstü yenen sıcak yemekler, Öğünlerden sonra yeterli dinlenme süresinin olmaması, sağlık koşulları göz ardı edilerek hazırlan­mış yiyecek maddeleri gibi çeşitli et­kenler mideyi zorlar. Kişinin genel du­rumu, kişilik yapısı ve beslenme ola­nakları da hastalığın ortaya çıkmasın­da etken olduğundan, hastalık ruhsal ve toplumsal açılardan da Önem taşır
Hastalığın aşın ruhsal gerginliğe, çe­şitli ilaçlara, kişisel yatkınlığa ve pek çok mikrobik ve bağışıklık sistemiyle ilgili nedenlere bağlı olan çeşitli bi­çimleri vardır.Son yıllarda mide-onikiparmakba-ğırsağı iltihabı olgularının büyük bölü­münden, mide mukozası bezleri çukur-lanndaki asitli ortamda çoğalan, spiral biçimindeki bir bakteri {Helicobacîer pylori) sorumlu tutulmaktadır.
AKUT MİDE ONİKİPARMAK BAĞIRSAĞI İLTİHABI
En sık ve yaygın akut biçimi sindirim güçlüğüdür. Aşın beslenme, sindirimi zor ve tahriş edici maddelerin alınması, fazla alkol ya da çok soğuk içecekler sonrasında midenin çalışması çok yavaşlayabilir. Mide duvarında Ödem ge­lişir ve bu bölgeye gelen kan akımı ar­tar. Güzel bir yemeğin ardından keyif yerine “mide ağnsı”nın neden olduğu sıkıntı duyulur.Hastalık, mideüstü (epigastrium) bölgesinde ilerleyici özellikte bir ağır­lık ve gerginlik duygusunun yanı sıra genel bir kırıklıkla başlar. Susama, ağızda kuruma ve kötü koku, dilde paslanma olur. Yiyecek düşüncesi bile rahatsızlık verir. Baş ağrısı yaygındır, bulantı giderek artar. Hasta genellikle kendi deneyimleriyle bu belirtileri ta­nır. Kusabilirse, birkaç saat içinde dü­zelir; yoksa rahatsızlıklar birkaç gün sürebilir. Bazen kusma aralıksız sürer ve aşırı mide hareketlerinin yatıştınl-ması için hekime başvurmak gerekir. Sonraki günlerde hafif besinler alınmalıdır. Sindirim güçlüğü çok şiddet­liyse bir-iki gün hiçbir şey yememek, yalnızca meyve suyu ve şekerli, açık çay gibi hafif gıdalar almak gerekecek­tir.Akut mide-onikiparmakbağırsağı il­tihabının aır biçimleri de vardır. Aşın-malı (erasiv) mide iltihabında (gastrit) mide mukozasında yüzeysel aşınma-lezyonlan görülür ve genellikle asetil-salisilik asit (aspirin), iltihap giderici (grip ilaçlan vb) ve kortizon grubu ilaçların alınmasından sonra gelişir. Flegmonlu (apseli) mide iltihabında mide duvarında irin birikir. Kostiklere bağlı mide iltihabı ise asit (hidroklorik, sülfürik, nitrik vb) ya da alkali (soda) maddelerin alınmasından sonra mide mukozasının büyük ölçüde yıkıma uğ­raması sonucunda gelişir; mide delin­mesi ve kann zan iltihabına (peritonit) yol açabilir.
Bu mide iltihabı tablolarında alına­cak ilk önlem, sorumlu olduğu düşünü­len İlacın hemen kesilmesidir. Mikrobik bir neden saptanmışsa, uygun antibiyo­tiklerle tedavi gerekir.
KRONİK MİDEONÎKİPARMAK BAĞIRSAĞI İLTİHABI
Kronik mide-onikiparmakbağırsağı ilti­habı daha çok ruhsal gerginlik içinde olan ve otonom sinir sistemi değişken kişilerde görülür. Başlıca nedenleri mu­koza örtüsünü tahriş edici yiyecekler, düzenli diş bakımının yapılmaması, yi­yecekleri iyi çiğnemeden ya da çok sı­cak, içecekleri ise çok soğuk yutma alışkanlığı; aşın alkol alımı, ayrıca gut, şeker, hipertiroidizm, böbrek yetmezli­ği, bağırsak ve safrakesesi iltihaplan gi­bi hastalıklardır.Hazırlayıcı nedenlerin sürekli etkisi sonucunda oluşan iltihabi sürecin, özba-ğışıkhk tepkimelerine bağh olduğu kabul edilir. Özellikle kronik mide iltihabı yü­zeysel iltihaplanma gibi ilerleyici bir en­feksiyondur ve midede doku gerilemesi­ne (atrofi) neden olur. Belirtiler bazen de­ğişkendir, ama sürekli oluşları nedeniyle halsizlik ve sıkıntıya yol açarlar. Mide il­tihabı (gastrit) hastalan sabah ağızlarında kötü bir tat ve bazen bulantı ile uyanır; bazı zamanlar da aç karnına kusarlar. İş­tah normal ya da azalmış olabilir; azaldı­ğında lezzetli yiyeceklerle iştah açmaya çalışmak bazen ters tepki yapabilir.
Bağırsak işlevleri düzensizdir, ge­nellikle kabızlık görülür. Sonunda be-sın alımının azalmasıyla hasta zayıfla­maya başlar. Günün büyük bölümünün besinleri sindirme çabasıyla geçmesi, kişinin ruhsal durumunu da olumsuz et­kiler. Mide iltihabı hastalan genellikle ruhsal çöküntü içinde, mutsuz ve hu­zursuz kişilerdir.olan ve otonom sinir sistemi değişken kişilerde görülür. Başlıca nedenleri mu­koza örtüsünü tahriş edici yiyecekler, düzenli diş bakımının yapılmaması, yi­yecekleri iyi çiğnemeden ya da çok sı­cak, içecekleri ise çok soğuk yutma alışkanlığı; aşın alkol alımı, ayrıca gut, şeker, hipertiroidizm, böbrek yetmezli­ği, bağırsak ve safrakesesi iltihaplan gi­bi hastalıklardır.Hazırlayıcı nedenlerin sürekli etkisi sonucunda olşan iltihabi sürecin, özba-ğışıkhk tepkimelerine bağh olduğu kabul edilir. Özellikle kronik mide iltihabı yü­zeysel iltihaplanma gibi ilerleyici bir en­feksiyondur ve midede doku gerilemesi­ne (atrofi) neden olur. Belirtiler bazen de­ğişkendir, ama sürekli oluşları nedeniyle halsizlik ve sıkıntıya yol açarlar. Mide il­tihabı (gastrit) hastalan sabah ağızlarında kötü bir tat ve bazen bulantı ile uyanır; bazı zamanlar da aç karnına kusarlar. İş­tah normal ya da azalmış olabilir; azaldı­ğında lezzetli yiyeceklerle iştah açmaya çalışmak bazen ters tepki yapabilir.
Bağırsak işlevleri düzensizdir, ge­nellikle kabızlık görülür. Sonunda be-sın alımının azalmasıyla hasta zayıfla­maya başlar. Günün büyük bölümünün besinleri sindirme çabasıyla geçmesi, kişinin ruhsal durumunu da olumsuz et­kiler. Mide iltihabı hastalan genellikle ruhsal çöküntü içinde, mutsuz ve hu­zursuz kişilerdir.Menetner hastalığı olarak da bilinen hıpertrofik mide iltihabı bir başka tur oluşturur Bu hastalık, mideye beyin kıvrımlarına benzer bir gorunum veren kıvrımların oluşumuyla kendini göste­rir. Kişisel belirtiler kronik atrofîk mide iltihabına benzer; genel durum sürekli kotuleşır, mide boşluğuna mukoza örtü­sünden plazma albumını yitimi (protein yitirilmesi sendromu) ozgun bir olgu­dur.
Mide mukozasındaki kıvrımların be­lirgin biçimde kalınlaşması, röntgen filminde tumor olarak algılanabilir ya da ülser tipi lezyonlarla kanştinlabılır
İNCELEMELER
Tanı açısından en değerli mceleme yön­temi gastroskopıdır, ama kronik mide iltihabı (gastrit) olgularında mide filmi de yararlı bilgiler verirTanıda en yararlı yöntem, gastrokopık nicelemede alınacak mide mukozası biyopsisi örneğinin mikroskopla incelenmesidir Mide ve onıkıparmakbağırsağı ulse-rı ile tümörleri arasında ayırıcı tanı önem taşır
HEKİMLE İŞBİRLİĞİ
Kronik mide iltihabının tedavisi uzun zaman gerektirir Hastalığın ozgun ne­deni bulunursa, sorun çözülmüş demektir. Ama çoğu olguda sorumlu etkenin saptanması zaman gerektirir. Bu durum­da hekimin önerilerine dikkatle uyulma­lıdır.
Beslenmeye sınırlama getirmenin yaran tartışmalıdır; ama besinlerin ya­vaş yenmesi ve iyi çiğnenmesi gerekir, aynca yemeklerde aşınya kaçmamak önemlidir. Öğle ve akşam yemeğinde çok yiyip iki öğün arasında aç kalmak-tansa hafif ve sık öğünler halinde bes­lenmek, midede asit üretiminin düşük düzeyde kalmasını sağlar.Yaygın inanışın tersine, bira, kolalı içecekler ve kahveye oranla süt midede asit salgısını daha çok uyarır. Alkol de mide salgısını fazla uyaran bir madde değildir. Ama alkol oram yüksek içki­ler, mide mukozasında akut mide nöbet­lerine neden olabileceğinden özellikle hastalığın akut evrelerinde alınmamalı­dır.Kahve, kafeini alınmış olsa bile, mi­de salgısını uyararak mide ağnsını artı­rır; ama kahvenin mide iltihabı ya da ül­seri tehlikesini artırdığı söylenemez.Sonuçta beslenme açısından doğru olan, yüzeysel Bir yaklaşım gibi görün­se de, hastaya onu rahatsız eden, yakın­malarını artıran yiyecek ve içeceklerden uzak durmasını öğütlemektir. Mide ilti­habının (gastrit) gelişmesini ve ağırlaş­masını kolaylaştıran sigaradan kaçın­mak da önemli bir tıbbi önlemdir.Beslenmenin sınırlandınlmasıyla birlikte bazı ilaçların kullanılması, özel­likle asit salgısının arttığı olgularda, mi­denin salgı işlevlerindeki değişiklikler­den kaynaklanan bozuklukların ve ağnmın hafifletilmesini sağlayabilir.Aşın asit salgısıyla seyreden mide iltihabında belirtilere yönelik tedavide önerilen ilaçların en önemlisi, asit gide­ricilerdir (antiasitler). Sodyum bikarbo­nat, magnezyum tuzu ve kalsiyum kar­bonatın eşit oranlarda karışımı önerile­bilir; bu oranlar kabızlık (magnezyum tuzu artmlır) ya da ishal (kalsiyum kar­bonat artınhr) durumuna göre değiştiri­lir. Piyasada değişik formüllü birçok ilaç bulunmaktadır.Spazm çözücü ve mide-onikipar-makbağırsağı hareketlerini düzenleyici ilaçlar da yararlıdır. Yiyecekler basit ol­malıdır; alkol ve kahvenin yanı sıra baş­ka amaçla verilen ilaçlardan sakınılma-lıdır. Mide salgısını uyardıklarından, at-rofık mide iltihabında alkol ve kahve belirli miktarda verilebilir..