Oruç Tutan Kişilerde Yoğun Olarak Yaşanan Baş Ağrıları

Sizleri bilgilendirmek adına Ramazan ayında neden baş ağrıları olur, vede neler yapılması gerekir, gibi sorunları  konumuza yansıtıyor, vede sağlıklı günler diliyoruz…

 
Ramazan’da Görülen Baş Ağrıları
Sahura bağlı olarak uyku düzenin değişmesi, Ramazan’da uyulması gereken sağlıklı beslenme kurallarına bağlı kalınmaması ve uzun saatler süren açlık.. İşte tüm bunlar Ramazan ayında baş ağrısının artmasına neden olan başlıca nedenlerdir. Normal zamanlarda baş ağrıları ile karşılaşmayan kişilerde  bile Ramazan ayında bu baç ağrısı  rahatsızlıkları  görülebilirken,  migren hastalarında da  baş ağrıları dayanılmaz bir hal alabiliyor.
Sahura bağlı olarak uyku düzenin değişmesi vede  Ramazan ayında uyulması gereken sağlıklı beslenme kurallarına bağlı kalınmaması ve aynı zamanda uzun saatlerce  süren açlık. Tüm bunlar Ramazan ayında baş ağrısının artmasına neden olan başlıca nedenler
Normal zamanlarda baş ağrısı şikayeti ile karşılaşmayan kimselerde bile Ramazan ayında bu rahatsızlık görülebilirken migren hastalarında baş ağrıları dayanılmaz bir hal alabiliyor. Memorial Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Abdullah Özkardeş “Oruç ve baş ağrısı ilişkisi” hakkında bilgi verdi.
Ramazan’ da baş ağrıları artıyor
Ülkemizde Ramazan ayında nöroloji polikliniklerine ve acil servislere, migren krizi nedeni ile başvuruların arttığı bilinmektedir. Aç kalmanın, öğün atlamanın veya oruç tutmanın, beyindeki hangi mekanizmayı tetiklediği bilinmemektedir. ABD’de 28 milyon migren hastası olduğu tahmin edilmektedir. Bunların yüzde25’inin yani 7 milyonunun açlıkla veya öğün atlama ile nöbetlerinin başlayabildiği bulunmuştur. Birçok hasta aç kalmanın migren krizine yol açtığını söylemektedir.
Beslenmeye dikkat etmek önemlidir
Migrenin uzun yıllar sürecek ve ilaç kullanmayı gerektirecek bir hastalık olabileceği ve bu ilaçların ciddi yan etkilere neden olabileceği düşünülürse, migren atağını engelleyebilmek önem kazanmaktadır.
Eğer migren ataklarını tetikleyen bir gıda varsa, ondan kaçınmak gereklidir. Beslenmeye dikkat etmek önemlidir. Eğer bazı gıdaların ağrıyı tetiklediği belirlenmişse ondan kesinlikle kaçınmak gerekir. Açlık migreni başlatabiliyorsa, düzenli bir şekilde sık küçük öğünler alınmalıdır.
Bu nedenle açlığın tetiklediği migren ağrıları olan hastaların oruç tutmaları sağlıkları açısından sakıncalıdır. Oruçlu iken ağrıyı çekmenin yanında, gerekli tedavinin yapılamaması da ayrı bir konudur. Oruçlu iken yaşanılan migren ağrısının maluliyeti, normal zamanda olabilecek migrenin maluliyetinden daha fazla olacaktır. Açlık ile migreni etkilenmeyen hastaların oruçlu olmaları problem yaratmaz.
Ağrı sırasında bulantı da olabilir
Baş ağrıları insanlığın en büyük problemlerinden biridir. Her insan hayatı boyunca en az 3 kez şiddetli baş ağrısı yaşamaktadır. Baş ağrıları, geniş bir hastalıklar grubudur ve birçok türü bulunmaktadır. Migren ve gerilim tipi baş ağrıları, 2 önemli ve sık grubu oluşturmaktadır.
Migren erkeklerin yüzde 6 ve bayanların yüzde18’inde görülür. Migren, ataklar halinde gelen, saatlerce sürebilen, genellikle başın bir tarafını tutan ve zonklayıcı tarzda ağrıya neden olan bir hastalıktır. Ağrı sırasında bulantı olabilir. Ayrıca hastalar ışığa, gürültüye ve kokulara karşı hassas olabilirler.
Migren atağını başlatabilen veya atak geçirme riskini artıran bazı özel durumlar vardır. Bunlara migren tetikleyicileri denilmektedir. Bunlar migrenin nedeni değildirler, fakat migrene neden olan sinir sistemi olaylarını aktif hale geçirirler. Her migren tetikleyicisi, tüm hastalarda ağrıya neden olmazlar. Aynı hastada da aynı faktör her zaman ağrıyı başlatmayabilir. Baş ağrısı günlükleri tutarak, bu tetikleyici faktörleri belirlenebilir. Eğer bir tetikleyici belirlenebilmişse, ondan kaçınarak atak riskini azaltmak mümkün olabilecektir.
Oruç Tutarken Baş Ağrısı Sorunları ve Öneriler
Oruç saatlerinin uzaması ve buna bağlı olarak aç ve susuz kalma süresinin artması insan vücudunda bir takım ağrıların oluşmasına da sebep oluyor. Özellikle de gün boyunca çalışmak zorunda kalanlarda… Ancak çok şiddetli bir ağrıyla karşılaşmadığınız sürece orucunuzu bozmadan bu ağrıları gidermek mümkün. Anadolu Sağlık Merkezi’nden Algoloji Uzmanı Prof.Dr. Ayşen Yücel, orucun vücutta yol açtığı ağrıları ve çözüm önerilerini anlattı.
Oruç tutmak ne tür ağrılara neden olabilir?
Oruç tutmak çok çeşitli ağrılara neden olabilir. Bunların başında beslenme düzeninin değişmesi ve çok uzun süre aç kalınması nedeniyle oluşan, mide-barsak sisteminden kaynaklanan ağrıları sayabiliriz. Gene oruca bağlı olarak, kan basıncı oynamalarına bağlı bir takım sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durumun da baş ağrısı olarak karşımıza çıktığını görebiliriz. Veya diğer bir örnek de, bazı hastalarda, ani kan şekeri düşmesine bağlı olarak çok şiddetli baş ağrısı gelişebilir.

Kronik ağrısı olan kişilerde de oruç tutmak bu ağrıyı tetikleyebilir. Örneğin migren, buna verilecek en güzel örnek. Açlık, migrenin birçok türünü tetiklemektedir. Dolayısıyla bir migren hastası oruç sırasında ciddi migren ataklarıyla karşılaşabilir. Oruç sırasında rastlanan bir diğer ağrı da gerilim baş ağrısı. Her ne kadar gerilim baş ağrısı farklı faktörlerle oluşsa da oruç sırasında ; özellikle geceleri sahur nedeniyle uyku düzeninin bozulması nedeniyle oluşan uykusuzluğun yarattığı stres, açlığın da eklenmesiyle kişilerde gerilim baş ağrısına yol açabilir. Oruç sırasında meydana gelebilen bir başka ağrı da, ciddi anlamda kafeinli içeceklere bağımlılığı olan kişilerde rastlanan baş ağrılarıdır. Normalde baş ağrısı çekmeyen bu kişilerin, oruç nedeniyle kafeinli içeceklerin birden kesilmesi nedeniyle baş ağrısı çektiklerini biliyoruz.
Oruç sırasında meydana gelen hangi ağrıları ciddiye alıp oruç bozmak gerekir?
Eğer daha önce hiç böyle bir ağrıyla karşılaşmadıysak, yani akut ağrı dediğimiz, ani başlayan ve vücutta meydana gelen herhangi bir bozukluğun habercisi olan bir ağrı varsa bunu ciddiye almak gerekir. Örneğin hastanın hiç mide ya da karın ağrısı yokken oruçluyken çok şiddetli bir karın ağrısı başladıysa veya barsak düzeninde bozuklukla birlikte şiddetli bir karın ağrısı, beraberinde kusma gibi belirtiler varsa tabii ki bunu ciddiye almak gerekir. Ama kronik ağrılı bir hasta, migren hastası gibi, zaten bu atağı herkesten daha iyi tanıyacaktır. Orucu sırasında meydana gelebilecek atağın tedavisi için orucunu bozması gerekir.
Hem oruç tutmak hem de bu ağrılardan korunmak mümkün mü?
Bir kısmı için mümkün. Örneğin, kişide herhangi bir mide-barsak şikayeti varsa oruç tutmaya başlamadan önce mutlaka bir gastroentrologa danışarak böyle bir sürece girilip girilemeyeceğinin sorulması lazım. Ama migren benzeri ağrısı olan hastalardan bazıları, koruyucu tedaviyi sürdürmek kaydıyla oruç tutabilir. Örneğin, ayda 2-3 migren atağı olan bir hasta, atak gelmesin diye koruyucu tedavi alıyorsa, ilaç alım saatini ramazana göre düzenleyip, kriz sayısı da az olduğu için orucunu sürdürebilir. Ancak yine migren hastaları için uyarıda bulunmamız lazım çünkü açlık, yüzde 100 migren ataklarını tetikleyen bir durumdur.
Sık atağı olanlar ve çok şiddetli atak geçiren hastalar atağın geleceğini hissederler ve önceden ilaçlarını alırlar. Ancak oruç sırasında bu şansı bulamayacakları için bu kişilerin çok şiddetli atak geçirme olasılığı vardır. Bu durum, kişiden kişiye farklılık gösterdiği için mutlaka kişi kendini test etmelidir. Ama eğer yapamıyor ve şiddetli ağrıyla karşılaşıyorsa oruç tutmak konusunda ısrarcı olmamalıdır. Diğer yandan şöyle bir bakış açısı da var; oruç, insanda bir manevi rahatlama ve huzur yarattığı için gerilim tipi baş ağrılarında azalmaya neden olabilir. Gerçekten de kişi, kendini daha rahat ve huzurlu hissettiği için ve dolayısıyla gerilimi azaldığı için oruç sırasında gerilim ağrılarında bir azalma meydana gelebilir. Ancak bu kişiden kişiye değişir.
Şartları uygun olan, uyku düzeni bozulsa bile yeterli saat uyuyabilecek olan, ilaçlarını düzgün bir şekilde ve oruca uygun bir şekilde kullanabilecek olan kişiler oruçlarını tutabilirler. Ama şiddetli ağrıyla karşılaşan kişiler bunu ciddiye alıp eğer devam edemiyorsa oruç tutmakta ısrar etmemelidirler. Çünkü oruç, ağrılı hastalarda dengeyi çok ciddi bozabilir.
Oruç bozulmadan ağrı geçirilebilir mi?
Eğer hafif ve orta şiddette bir ağrıysa kişi nefes ya da gevşeme egzersizleriyle bu ağrıyı geçirebilir. Ama ağrıyı çeken kişinin bu egzersizleri nasıl uygulayacağını bilmesi gerekir. Fakat ağrı orta şiddetten fazlaysa, bu egzersizlerin faydası olsa bile tam olarak ağrıyı geçiremeyebilir.
Bunun yöntemleri nelerdir?
Özellikle gerilim ağrılarında nefes ve gevşeme egzersizlerinin yanı sıra dikkati dağıtma egzersizleri uygulanabilir. Dikkati dağıtma egzersizleri; başka bir şeyle uğraşma, müzik dinleme veya kişinin kendisinirahatlattığını önceden bildiği herhangi bir şeyle uğraşması şeklinde gerçekleştirilir. Ayrıca imkan varsa, loş ve sessiz bir ortamda uzanma, temiz havaya çıkma gibi bir takım tedbirler de ağrının azalmasını sağlayabilir. Nefes egzersizleri tıpkı doğum sancıları sırasında uygulandığı gibi yapılabilir. İnsanın vücudunu zihni ile yönlendirerek kontrol altına almasını sağlayan birçok yöntemden biridir. Ağrıyı kendi kendinize kontrol etmeye çalışırken bir yandan da vücudun iyi oksijen almasını sağlayarak, dokulara daha fazla oksijen göndererek ağrıyı azaltma üzerine yapılan egzersizler ağrı kontrolünde çok yararlı olmaktadır. Aynı şekilde gerilim ağrılarında, özellikle de kas kökenli gerilim ağrılarında çok sık kullanılan insanın kendi kendine kaslarını gevşettiği gevşeme egzersizleri de çok yararlıdır. Ve bu egzersizlerin sessiz, sakin bir ortamda, mümkünse sevilen bir müzik eşliğinde yapılması çok faydalı olur. Ama her ikisi için de kişiye önceden bir uzman tarafından bu konuda eğitim verilmiş olması gerekir.
Oruç sırasında başı ağrıyan kişilere ne yapmalarını tavsiye edersiniz?
Eğer kişide ataklar şeklinde gelen bir ağrı varsa ancak atak sıklığı ayda 1-2′den fazla değilse ve ilaç dışı yöntemlerle de ataklarını geçirebiliyorsa, sahur ve iftar öğünlerini düzgün takip etmek kaydıyla bu kişiler oruç tutabilirler. Yalnız bu dönemde fazla miktarda kafeinli ürünleri tüketmemeleri gerekir. Çünkü ani kafein eksikliğiyle birlikte ek bir baş ağrısı meydana gelebilir. Eğer kişi düzgün bir ilaç tedavisi almak zorunda ise ve bu tedavi sahur ve iftar saatlerine uydurulamayan bir tedavi ise oruç tutmakta ısrar etmemesi gerekir. Bunun dışında, kronik ağrısı ve herhangi bir sağlık sorunu olmayan kişilerde oruç sırasında şiddetli bir ağrı görülüyorsa bu kişinin hemen bir doktora başvurması gerekir..
Ofiste pratik çözümler:
Eğer iş gününde oruç tutuyorsanız ve başınız ağrımaya başladıysa aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz:
Açık havaya çıkıp yürüyüş yapın ve derin derin nefes alın.
Bulunduğunuz ortamda mümkünse kapınızı kapatıp ışığı azaltarak yarım saat kadar uyuyun.
Eğer nasıl yapılacağını biliyorsanız hemen kas gevşetici egzersizleri ya da nefes egzersizlerini uygulayın.
Buna rağmen ağrı hala şiddetleniyorsa dayanılmaz boyuta ulaşmadan orucunuzu bozarak bir şeyler yiyin.
Çalışıyorsanız iftar ve sahura biraz daha DİKKAT etmelisiniz
Bir önceki Kramp ağrıları ve Kramp ağrılarını gidermek için ne yapmalı başlıklı konumuzda kramp neden girer, kramp neden olur ve kramp nedenleri hakkında bilgiler sunulmuştu.
Bakılanlar: oruçlu iken baş ağrısına nasıl tedavi edebilirim, insanin basi agrirsa ne yapilir, oruc actiktan sonra bas agridu neden olur, oruç açtıktan sonra baş ağrısı, oruç sonrası başağrısı