Türkiye de 1 milyona yakın çocuk çalışıyor

Çocuklar çalıştırıldıkları zaman bu haklardan mahrum kalırlar ve bu nedenle çocuk işçiliği insan hakları sorunudur. Ülkemizde meydana gelen toplumsal değişme, kentleşme, sanayileşme, iç göç hızının artması, aile kurumunun parçalanmasına paralel olarak çocukların çalıştırılması hızla artan bir sosyal sorunudur. Çocuk hakları sözleşmesine göre çocukların eğitilme, giyinme, barınma, sağlık gibi çok temel hakları vardır. En genel anlamıyla çocuk işçiliği bir ülkedeki kanunlar tarafından belirlenen yaş sınırının altındaki çocukların çalıştırılması anlamına gelmektedir.

Küresel düzeyde tüm insanlığa yönelik risk ve tehlikeler içeren pek çok sorundan bir tanesi de çocuk işçiliğidir
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) gelişmekte olan ülkelerde 5- 17 yaşları arasında dünya genelinde yaklaşık 218 milyon çocuğun çalıştırılmakta olduğunu tahmin etmektedir. Çocuk işçiliği, çalışan çocuklar sorunuyla birlikte; suça bulaşan, sokak çocukları sorununu da beraberinde getirmektedir.

TÜİK in açıkladığı sonuçlar Türkiye deki korkunç çocuk işçi gerçeğini gözler önüne serdi. Buna göre Türkiye de 1 milyona yakın çocuk çalışıyor. Çalışanların büyük çoğunluğu okula devam etmiyor.

TÜİK araştırmasının sonuçları, kurumun sitesinden şöyle açıklandı:

Kurumsal olmayan nüfusun %20,6’sını 6-17 yaş grubu çocuklar oluşturdu

Türkiye genelinde 6-17 yaş grubundaki çocuk sayısı, 2012 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarında uygulanan Çocuk İşgücü Anketi sonuçlarına göre 15 milyon 247 bin kişidir. Bu yaş grubundaki çocukların %66,5’i kentsel, %33,5’i kırsal yerlerdedir. Çocukların %91,5’i bir okula devam ederken, %8,5’i okula devam etmemektedir. Yaş grupları itibarıyla, 6-14 yaş grubundaki çocukların %97,2’si, 15-17 yaş grubundaki çocukların ise %74,7’si okula devam etmektedir.

1 milyona yakın çocuk işçi var

Ekonomik faaliyette çalışan 6-17 yaş grubundaki çocukların istihdam oranı %5,9’dur. Bu yaş grubundaki istihdam oranı 2006 yılı sonuçlarına göre aynı düzeyde kalırken, çalışan çocuk sayısında 3 bin kişilik artış gerçekleşti. Çocukların istihdam oranı, 6-14 yaş grubunda %2,6, 15-17 yaş grubunda ise %15,6’dır. Türkiye genelinde 6-17 yaş grubunda istihdam edilen çocukların %44,8’i kentsel, %55,2’si kırsal yerlerde yaşamakta olup, %68,8’i erkek ve %31,2’si ise kız çocuklarıdır.

Çalışan çocukların %49,8’i bir okula devam ederken, %50,2’si okula devam etmemektedir. Yaş grupları itibarıyla, 6-14 yaş grubundaki çalışan çocukların %81,8’i, 15-17 yaş grubundaki çalışan çocukların ise %34,3’ü bir okula devam etmektedir.

Okula devam eden 6-17 yaş grubundaki çocukların %3,2’si ekonomik işlerde ve %50,2’si ev işlerinde faaliyet gösterirken, %46,6’sı herhangi bir faaliyette bulunmamaktadır. Bu yaş grubunda okula devam etmeyen çocukların ise; %34,5’i ekonomik işlerde ve %38,8’i ev işlerinde faaliyet gösterirken, %26,7’si herhangi bir faaliyette bulunmamaktadır.

Çalışan çocukların yarısı tarım sektöründe

Çalışan çocukların %44,7’si (399 bin kişi) tarım, %24,3’ü (217 bin kişi) sanayi ve %31’i (277 bin kişi) hizmet sektöründe yer aldı. Sektör bazındaki sonuçlar, 2006 yılı sonuçları ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 8,1 puan artarken, sanayi sektörünün payı 6,6 puan ve hizmet sektörünün payı ise 1,5 puan azaldı.

İşteki duruma göre; çalışan çocukların %52,6’sı (470 bin kişi) ücretli veya yevmiyeli, %46,2’si (413 bin kişi) ise ücretsiz aile işçisidir.

Ev işlerinde faaliyette bulunan çocukların oranı %49,2’dir

Anketin referans dönemi içinde süresi ne olursa olsun ev işlerinde ailesine yardımcı olduğunu ifade eden 6-17 yaş grubundaki 7 milyon 503 bin çocuğun;

%47,2’sini (3 milyon 540 bin kişi) haftalık çalışma süresi 2 saat ve daha az olanlar, %80,1’ini ise (6 milyon 12 bin kişi) haftalık çalışma süresi 7 saat ve daha az olanlar, %56,8’ini (4 milyon 261 bin kişi) kız çocukları, ev işi türlerine göre ilk sırayı %29,7 ile hane için alışveriş yapan çocuklar oluşturdu.

Çocuk işçiliği insan hakları sorunudur!

Küresel düzeyde tüm insanlığa yönelik risk ve tehlikeler içeren pek çok sorundan bir tanesi de çocuk işçiliğidir. En genel anlamıyla çocuk işçiliği bir ülkedeki kanunlar tarafından belirlenen yaş sınırının altındaki çocukların çalıştırılması anlamına gelmektedir. Çocuk hakları sözleşmesine göre çocukların eğitilme, giyinme, barınma, sağlık gibi çok temel hakları vardır. Çocuklar çalıştırıldıkları zaman bu haklardan mahrum kalırlar ve bu nedenle çocuk işçiliği insan hakları sorunudur. Ülkemizde meydana gelen toplumsal değişme, kentleşme, sanayileşme, iç göç hızının artması, aile kurumunun parçalanmasına paralel olarak çocukların çalıştırılması hızla artan bir sosyal sorunudur. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) gelişmekte olan ülkelerde 5- 17 yaşları arasında dünya genelinde yaklaşık 218 milyon çocuğun çalıştırılmakta olduğunu tahmin etmektedir. Çocuk işçiliği, çalışan çocuklar sorunuyla birlikte; suça bulaşan, sokak çocukları sorununu da beraberinde getirmektedir.

Çocuğun çalıştırılması kişilik ve sosyal gelişimini olumsuz etkiler!

Çocuğu gelişim sürecinde ebeveynlerin ilgisiyle, eğitim görmesi gereken bir dönemde ihmal ve istismara maruz kalarak çalıştırılması çocuğun kişilik, duygusal ve sosyal gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Çocuğun işçi olarak korumasız ve güvensiz ortamlarda çalıştırılması çocuklarımızı savunmasız bırakmakta, tedavisi oldukça zor uyum ve davranış bozukluklarına yol açmaktadır. İlköğretim çağında olan çocukların öğrenimini sürdürmek yerine bedensel ve ruhsal özelliklerine uygun olmayan işlerde çocuğun ihmal ve istismarın yaygınlaşmasına neden olmaktadır.

Risk oluşturan aileler tespit edilmeli, desteklenmelidir!

Çocuk işçiliğin önlenmesinde risk oluşturulan aileler tespit edilmeli, aileler bilinçlendirilmeli ve kentsel yaşama uyum konusunda desteklenmelidir. Okulla bağı kopmuş çocukların tespit edilerek örgün veya yaygın eğitimden yararlanmaları sağlanmalıdır. Ayni nakdi yardım aldığı halde çocuğunu çalıştırmaya devam ettiği tespit edilen ailelerin aldığı ayni nakdi yardım kesilerek hakkında yasal işlem başlatılmalıdır. Çocukların 12 yıl zorunlu eğitim ve yeteneklerine göre meslek liselerinde eğitim alması gerekir.

Aileder olarak, eğitim çağında çocukların istismar edilerek çalıştırılmasına yönelik koruyucu ve önleyici çalışmalar ile ailelerinin desteklenmesine yönelik hizmetlere katkı vereceğimizi kamuoyuna beyan ediyoruz.

Fatih Kılıçarslan

İstanbul Aile Araştırmaları Eğitimi ve Danışmanlığı Derneği a. Yönetim Kurulu Başkanı