Uçak yolculuğu öldürebilir!

Hastalığın, yatarak tedavi olan hastalarda veya cerrahi operasyon geçiren kişilerde görülme oranı da bir hayli yüksek.
16 tıp derneği üyelerinin oluşturduğu Güven Platformu tarafından, ölüme neden olan pıhtı atmasına (venöz tromboemboli) karşı önlemlerin yer aldığı bir kılavuz hazırlandı. Uzun süre hareketsizlik, örneğin uçak, otobüs ve otomobil seyahatleri ya da uzun süre internet başında vakit geçirmek bu hastalığa yol açan nedenler arasında yer alıyor.
Yapılan açıklamaya göre, kılavuz, Güven Platformunu oluşturan 16 dernekten Prof.

Uzun süre hareketsizlik bu hastalığa ve dolayısıyla da ölüme sebep olabiliyor
Tüm yaş gruplarında görülebilen pıhtı atması, yani venöz tromboemboli, farklı nedenlerle ortaya çıkabiliyor
Dr. Faik Altıntaş, Prof. Dr. Kürşat Bozkurt, Prof. Dr. Muzaffer Demir, Prof. Dr. Hakan Kültürsay, Prof. Dr. Bülent Erdemli, Prof. Dr. Mehmet Kurtoğlu, Prof. Dr. Birsen İnce, Prof. Dr. Kamil Kaynak, Prof. Dr. Gül Öngen, Prof. Dr. Zeki Öngen, Prof. Dr. Turgut Ulutin’in katıldığı bir toplantıyla tanıtıldı.

Venöz tromboembolizm nedir?
Toplar damarlar (ven), vücut dokularından kanı toplayıp kalbe ve akciğere getiren damarlardır. Venöz tromboembolizm (VTE), toplardamarlarda kan pıhtısı (trombüs) oluşmasını ifade eden bir terimdir. Toplardamarda pıhtı oluştuğu zaman, kan akımı kısmen ya da tamamen bloke olur ve bu bölgede ağrı, kızarıklık ve şişlik meydana gelir. Bu olay vücuttaki derin bir toplardamarda olduğu zaman derin ven trombozu (DVT) adını alır. Derin ven trombozunun en önemli tehlikesi, pıhtının damar duvarından kopup kan akımıyla kalbe ve oradan da akciğere ulaşıp, akciğer damarını tıkamasıdır, bu duruma pulmoner embolizm (PE) denir. Yapılan testler veya otopsi çalışmaları VTE riskinin herhangi bir nedenle hastanede yatan hastalarda normal nüfusa oranla yaklaşık 10 kat daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca hastane ölümlerinin %10’dan fazlasının PE nedeni ile olduğu bilinmektedir.1,2,3
Venöz tromboembolizmin görülme sıklığı nedir?
Derin ven trombozu her yaş grubunda görülmekle birlikte ileri yaşlarda sıklığı artar ve 60 yaşından büyük her 100 kişiden birinde oluşur. Kalça kırığı nedeniyle ameliyat edilen hastalarda %60, diz protezi takılan hastalarda ise %84’e varan oranlarda DVT oluşabilir. Hastaneye dahili nedenle yatan hastaların ise %10-20’sinde DVT trombozu görülmekte ve hastane ölümlerin büyük çoğunluğunun dahiliye kliniklerinde yatan hastalar olduğu bilinmektedir.DVT’yi önlemek için tedavi uygulanmayan genel cerrahi hastalarında ölümcül pulmoner embolizm gelişme oranı %0.1-0.8’dir. Bu oran kalça protezi takılan hastalarda %2-3, kalça kırığı hastalarında ise %4-7 civarındadır. ABD’de her yıl 250.000 yeni venöz tromboemboli olgusu saptandığı ve bunların 50.000’inin kaybedildiği düşünülmektedir.

Venöz tromboembolizmin belirtileri nelerdir?
Derin ven trombozunun belirtileri damar tıkanıklığının oluştuğu bölgeye göre farklılık gösterir. Bacaklarda olduğunda aşağıdaki belirtiler görülür:
Ağrı
Duyarlılık artışı
Şişme
Isı artışı
Kızarıklık
Kan pıhtısı damar duvarından ayrılıp kalbi geçerek akciğer damarlarına ulaşıp, burada kan akımını durdurursa (pulmoner embolizm) şu belirtiler görülür:
Ani göğüs ağrısı
Nefes darlığı ya da hızlı solunum
Öksürükle kan gelmesi
Bilinç kaybı
Bu arada, özellikle diz veya kalça eklem ameliyatı olanlar, büyük yaralanma geçirenler, kalp yetersizliği veya ağır solunum hastalığı olan kişiler ve yoğun bakımda yatarak tedavi gören hastalarda pıhtı atma riski çok yüksek ve bu kişilere kan pıhtılaşmasını engelleyici tedavi uygulanmasının gerektiğine de işaret edildi.
Öte yandan, pıhtı atması dünyada ölüm nedenleri arasında üçüncü sırada yer alıyor.