Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu

Hastalık genellikle Kuru tip ile başlamaktadır. Genellikle 50 yaş ve üzeri yetişkinlerde görülen bir rahatsızlıktır.

Sarı nokta hastalığının iki tipi vardır;

• Kuru Tip YMBD; Hastalığın en sık görülen formudur.

• Yaş tip YBMD; Hastalığın bu tipinde normal olmayan kan damarları retinanın merkezinde oluşmaya başlamaktadır. Hastalığın bu tipinde makula hücreleri kademeli olarak bozulmakta ve bunun sonucunda görme merkezinde bulanıklık meydana gelmektedir.

Sarı Nokta(Makula Dejenerasyonu) hastalığı ile ilgili bilgi verebilir misiniz?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu(YMBD), retinada meydana gelen hasar ile görme alanı merkezindeki(makula) görüşün azalması sonucu oluşmaktadır
Oluşan bu kan damarları retinaya zarar vermektedir. Kuru tipe kıyasla yaş tipte görüş kaybı daha hızlı olmaktadır.

Makula Dejenerasyonunun belirtileri nelerdir?

Hastalığın erken evrelerinde eğer tek göz etkilenmiş ise belirti görülmeyebilmektedir. Ayrıca hastalığın her iki tipi de acıya neden olmamaktadır. Ancak bir göz doktoru hastalığın erken belirtilerini gözlemleyebilmektedir. Bu nedenle düzenli aralıklarla göz muayanesi olunması erken belirtileri yakalamak açısından önemlidir.

Kuru tip makula dejenerasyonu başlangıç safhalarında genellikle bulanık merkez görüşüne neden olmaktadır. Görüş alanının merkezi bulanık ve karanlık olabilmakte ve bu alan hastalık ilerledikçe büyümektedir. Kör noktalar giderek genişleyebilmekte; renkleri ve detayları görmek zorlaşabilmektedir.

Yaş tip makula dejenerasyonunda yukarıdaki belirtilerin yanı sıra düz çizgiler de dalgalı görülmektedir. Ayrıca yine bu tip hastalıkta görüş kaybı hızla oluşmaktadır.

Makula dejenerasyonunun risk faktörleri nelerdir?

• Yaş – Makula Dejenerasyonunda en önemli risk faktörü ileri yaştır. 75 yaş üstü her üç yetişkinden birinde yaşa bağlı makula dejenerasyonu görülmektedir.

• Sigara kullanımı – Sigara kullanımı kişinin YBMD’ye yakalanma riskini artıran faktörlerden biridir. Retina yüksek oranda oksijen tüketimi gerçekleştirmektedir. Oksijenin retinaya ulaşmasını etkileyen her faktörün görüşe yönelik negatif etkisi bulunmaktadır.

• Genetik faktörler – Ailesinde sarı nokta hastalığı bulunan kişilerde bu hastalığın gelişme riski daha yüksektir.

• Cinsiyet – Kadınların sarı nokta hastalığına yakalanma oranları daha yüksektir. Ancak, kadınların yaşam süresi daha yüksek olduğundan; bu durum kadınların hastalığın gelişmesi için daha çok zamana sahip olmalarıyla da açıklanabilir.

• Uzun Sure güneşe maruz kalma- Ultra Viole ışınlar doğrudan retina dokusuna zarar vermekte ve retinada zararlı ürünlerin birikmesine neden olmaktadır.

• Yağlı ve/ya da besin değeri düşük, antioksidan içermeyen beslenme tarzı – Yüksek yağ, kolestrol ve şekerli gıdalar tüketen ve besin değeri düşük, antioksidan içermeyen beslenme tarzına sahip kişilerde makula dejenerasyonuna rastlanma oranının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

• Hareketsizlik – Düzenli egzersiz yapmayan kişilerin yaşa-bağlı makula dejenerasyonundan etkilenme olasılığı daha yüksektir. Hareketsizlik sebebiyle Kuru makula dejenerasyonunda, retinanın yeterli oksijen alamaması makulada hücre ölümüne neden olmaktadır. Kalp ve damar sağlığını iyileştirmeye yönelik egzersizlerin makula dejenerasyonunun gelişimine de olumlu yönde etki ettiği gözlemlenmiştir.

Makula dejenerasyonunun tedavi yöntemleri nelerdir?

Makula dejenerasyonuna sahip kişilerin, düzenli olarak göz kontrolleri yaptırması gerekmektedir. Kuru makula dejenerasyonu için özel bir tedavi şekli bulunmamaktadır. Ancak, minarel-vitamin ve lutein gibi pigment takviyeleri almak hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktadır.

Makula dejenerasyonu tedavi edilmediği taktirde merkezi görme kaybına neden olabilmektedir.

Makula dejenerasyonunu önlemek için neler yapılabilir?

• Yeşil yapraklı sebze, meyve, balık, Vitamin D, E ve C, omega-3 yağ asitleri ve lutein içeren bir beslenme tarzı benimsenmelidir.

• Düzenli olarak egzersiz yapılmalıdır. Haftada en az 3 kez spor yapan kişilerde ileri yaşa bağlı makula dejenerasyonunun spor yapmayanlara oranlar %25 daha yavaş ilerlediği tespit edilmiştir.

• Sağlıklı kilo korunmalıdır.

• Tansiyon normal seviyede tutulmalıdır. 120/80’den daha yüksek tansiyona sahip kişilerde kuru tip makula dejenerasyonu riski artmaktadır.

• Sigara içilmemelidir. Yaşa bağlı olarak gelişen kuru makula dejenerayonu riski sigara içenlerde, içmeyenlere oranla 2-3 kat daha fazladır.

• Şapka ve güneş gözlüğü takmadan güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.

• Kapsamlı göz muayeneleri için düzenli olarak göz doktoru ziyaret edilmelidir.

• Düzenli olarak evde de yapılabilen ve makula dejenerasyonunu tespit için kullanıla Amsler Grid testi uygulanmalıdır.

Prof. Dr. Gülipek Müftüoğlu